Zalige Pinsksterdag!

Van harte wens ik al mijn bloglezers een zalige hoogdag van Pinksteren. Moge de heilige Geest je vervullen met al zijn goede gaven, in het bijzonder met zijn liefde.

Nabeschouwing 8: powerpointpresentaties

Deze week heb ik veel gewerkt aan een powerpointpresentatie over mijn verblijf in Israël. Mensen vragen namelijk om mijn foto's te mogen zien, maar het is onmogelijk om 5700 foto's te bekijken. Nu heb ik een overzicht gemaakt met 250 dia's, dat bijna klaar is.

Toen ik aan mijn sabbatjaar begon, had ik vele vragen. Onder andere of ik een crisis zou doormaken. Stil vallen gaat wel eens meer gepaard met het verwerken van zaken uit het verleden. Mijn belangrijkste vraag in dat kader was, in hoeverre ik besmet was met het activisme, een zeer verspreide ziekte. Na een uitermate actief leven plots een jaar zonder verantwoordelijkheid over anderen moest dit alleszins duidelijk maken.

Crisissen zijn normaal in een mensenleven en helpen de mens om één en ander uit te zuiveren, om te groeien. Het mensenleven is geen mooie lijn, maar gaat op en af en soms zijn er hoge bergen, waar men overheen moet klimmen. Of diepe dalen, waar men moet uit zien te komen. Maar ik heb dus geen crisis doorgemaakt. Het is zelfs verrassend kalm geweest. Ik heb al mijn energie kunnen gebruiken om te studeren, mensen te ontmoeten, te genieten, ervaringen op te doen, te bezinnen en te bidden...

Nabeschouwing 7: geen crisis

Toen ik aan mijn sabbatjaar begon, hield ik er uiteraard rekening mee dat ik gedurende die periode een crisis zou doormaken. Tijdens een sabbatjaar zoekt men naar God en naar het meest wezenlijke van het bestaan, ook in zichzelf. En dan kunnen de zwarte vlekken duidelijk worden en zich opdringen. Zo kan een crisis ontstaan: een situatie die om bekering vraagt. Het punt waar ik het meeste vragen rond had was: "In hoeverre ben ik besmet met het activisme?" Dit is een zeer gevaarlijke ziekte, die wijd verspreid is. Ze verduistert het spirituele leven, het sabbatkarakter van het leven en andere uiterst wezenlijke levensaspecten.

Tot mijn grote vreugde heb ik mogen ervaren dat er geen crisis geweest is en ook nu dient er zich geen crisis aan. Ik was open om te leren, om te ontvangen, te studeren en nieuwe ervaringen op te doen. Het was zalig. Ik heb de actie niet gemist. Maar ik ben toch ook klaar om tot actie te komen.

Ook hiervoor ben ik heel dankbaar.

Is er dan niets nieuws dat naar boven komt drijven en heel belangrijk is? Jawel. Het sabbatkarakter van het bestaan. Hierover wil ik verder lezen en ik zou er graag eens een conferentie over geven. Op dit punt kunnen veel leren van onze joodse broeders en zusters. Ik ben ervan overtuigd dat onze cultuur heel veel verloren heeft door de sabbatsrust (bij de christenen de zondagsrust) te verliezen. En het activisme verklaart daar veel van!

Verhuis - kamer - Pinerolo

Gisteren bij het ontbijt vroeg een medebroeder hier of ik quasi direct naar Don Bosco Zwijnaarde kon en wilde gaan om papieren af te geven en papieren op te halen. Een dringende zaak in het kader van een boek, dat nu heel weldra naar de drukker moet. Ons huis hier is namelijk 75 jaar. Dat wordt gevierd op 13 september met onder andere Mgr. Luc Van Looy als voorganger voor een openluchtmis en met dus ook een boek over de geschiedenis van ons huis. Ik dus naar Gent. Ik heb heel wat van mijn materiaal in dozen gestopt en een deeltje meegenomen naar hier te Oud-Heverlee. Gisteren heb ik mijn kamer gekozen, maar die komt pas op 7 juni vrij (zie omcirkelde ramen op de foto). Het is een heel nieuwe kamer, nog maar één jaar helemaal gemoderniseerd, met uitzicht op het park voor ons gebouw en op de oprijlaan. Met zon vanaf de morgen tot even na de middag.

Op het filmpje zie je onze refter, ook al heel modern en met veel licht en prachtige, kleurrijke, moderne kunstwerken. Ook onze binnenhuiskapel is heel mooi en geeft mee stijl aan onze eucharistie- en gebedsvieringen. En ja, we hebben zelf aardbeien staan in onze serre, waarin ook tomaten en andere groenten staan.

Gisterenavond stuurde ik een mail naar de novicenmeester van Pinerolo, ten zuidwesten van Turijn. Ik ben er van harte welkom van maandag 8 tot vrijdag 12 juni. En gisteren had ik te Gent een eerste mooie koffiebabbel met de prenovice. Het klikte aan beide kanten heel goed!

Oud-Heverlee: wijde omgeving

Gisteren ben ik op ons dak geklommen om foto's te trekken van onze wijde omgeving. Het is hier een prachtige streek! Zeer veel bossen, maar ook open velden. Een ideale wandelomgeving. Bij goed weer zien we de masten van Waver (foto 3). Velen kennen de streek door De Kluis in Sint-Joris-Weert, de fameuze kampplaats van de scouts in het dorp naast Oud-Heverlee. Op de eerste foto zie je ook een glimp van de Zoute Waters, op minder dan 20' wandelen van hier.

In dit huis wonen nu 16 tot 18 medebroeders. Ik zeg het zo, omdat er nu nog twee Indische medebroeders bij onze gemeenschap wonen, die aan de KUL aan het doctoreren zijn, maar dat loopt nu ten einde. Er zijn twee medebroeders jonger dan mij. Dus ook heel wat oudere tot zeer oude mensen, maar met geen enkele zijn er ernstige gezondheidsproblemen, God zij dank.

Er zijn twee grote werken in ons huis gevestigd. Het DBOC (Don Bosco Onderwijscentrum) heeft hier zijn zetel. Van hieruit worden dus alle Don Boscoscholen in Vlaanderen bestuurd en opgevolgd. En ook Vorming en Animatie is hier gehuisvest: dit vormingscentrum heeft een hele reeks programma's om mensen uit onze salesiaanse wereld (vooral leken uit onze scholen, internaten, werken van bijzondere jeugdzorg...) salesiaans te vormen.

Buitenzichten Oud-Heverlee

Vandaag en een paar volgende dagen wil ik je laten delen in de prachtige omgeving van ons huis (zie mijn bericht van gisteren) hier op de berg. De mensen in de streek noemen ons dan ook de "paters van de berg".

Foto 1: een deel van ons bos. De chirokinderen hebben hun lokalen op ons terrein en kunnen dus volop ravotten in ons bos. Tijdens de grote vakantiemaanden komen veel kinderen, ook uit Leuven, naar hier voor het speelplein.

Foto 2: we hebben heel wat schapen. In deze lente werden maar liefst 13 lammetjes geboren. Er is ook een moes- en bloementuintje.

Foto 3: met de rug naar onze voordeur zie je het groen park voor het gebouw en in het midden de prachtige oprijlaan vanaf de Waversebaan.

Foto 4: de voorgevel van het hoofdgebouw. Het gebouw is een U. Het been rechts is de kapel. En links zijn de keuken, de refter, de living, de tv-zaal, de binnenhuiskapel, een toneel- en feestzaal en heel wat kamers van medebroeders.

Mijn benoeming

Deze namiddag, om 14 uur, was ik bij de provinciaal en toen ik vanuit Brussel terug hier kwam te Oud-Heverlee, was er reeds de bekendmaking per mail. Ik mag dus ronduit spreken.

De provinciaal heeft me gevraagd om deel uit te maken van deze gemeenschap van Oud-Heverlee. Hier dus. Of... ik ben al verhuisd, nog voordat ik mijn benoeming wist. Daar deze kamer hier beschikbaar is, zal ik zo snel mogelijk alles vanuit Sint-Denijs-Westrem naar hier verhuizen. Ik zal blij zijn als al mijn materiaal weer op één plaats is, en wel waar ik zal wonen.

Mijn taak bestaat uit twee delen. Er is een pre-novice, die zich volgend schooljaar zal voorbereiden op zijn noviciaat. Hij zal in de gemeenschap van Heverlee verblijven, maar ik mag hem voorbereiden, zowel wat de taal betreft (hij zal een cursus Italiaans volgen, en ik zal dat opvolgen), als wat het christelijk geloof en het salesiaans leven betreft. In dat kader zal ik volgende maand voor enkele dagen naar Pinerolo gaan, zodat ik die internationale noviciaatswerking wat leer kennen en weet wat de novicemeester als voorbereiding van de toekomstige novice verwacht. Ook de provinciaal en zijn raad hebben me al een heel document meegegeven met vrij concrete richtlijnen.

Daarnaast krijg ik een jaar om programma's te ontwikkelen ten dienste van jongvolwassenen, die willen leren geloven. Jongvolwassenen: laat ons zeggen van 17 tot 27 jaar (of zo iets). De provinciaal heeft me een reeks gezagvolle mensen aangeduid, met wie ik zal gaan praten, om van hen te leren. In dat kader zal ik ook wel eens naar Lavaux-Saint-Anne (Ardennen) gaan, naar Duitsland, misschien naar Engeland, Rome... Maar uiteraard ook in Vlaanderen! Ik kan namelijk veel leren van anderen, die al met hetzelfde bezig zijn of goede ideeën hebben rond mijn opdracht. Natuurlijk mag ik ook al programma's uitproberen en jongvolwassenen begeleiden, in groep of individueel.

Het zijn twee luiken, die veel creativiteit vragen en zeer goed aansluiten bij mijn interessepunten. Ik kan wat ik te Rome en in Israël geleerd heb, ook goed gebruiken.

Wil alstublief voor mij bidden en voor alle mensen, voor wie ik mag werken, vooral ook voor onze pre-novice.

Nabeschouwing 6: groepsgebeuren

Dit is mijn tweede bericht vandaag en mijn (voorlopig?) laatste nabeschouwing over de 108 dagen in Israël.

Ik weet dat ik gedurende mijn verblijf in Israël haast niets gezegd heb over het groepsgebeuren. De activiteiten waren dan ook zo boeiend, dat ik er niet over uitverteld raakte. Toch is het groepsgebeuren ook een eigen leermoment geweest. En uiteraard heel belangrijk. Zoveel dagen ongeveer alles met elkaar delen tot en met drie maaltijden per dag samen aan tafel, het heeft een grote invloed.

Ook in Israël was het een internationale en mondiale groep uit alle continenten, behalve Afrika. Dertien landen waren vertegenwoordigd. Je leert er dagelijks en in ontelbaar concrete zaken de eigenheden kennen van de Zuid-Koreaanse, Indische, Ierse, Canadese, Amerikaanse, Filippijnse, Thaïse, Spaanse, Australische... cultuur. Er waren grote verschillen! Meer dan tussen de medebroeders in onze gemeenschappen van onze salesiaanse universiteit te Rome. In Jeruzalem vond ik niet onze typische salesiaanse familiale sfeer, die ik te Rome heel duidelijk ervaarde en wel op een héél positieve wijze. Uiteraard kon en mocht ik dat ook niet verwachten. Maar het toonde me wel hoe we die eigen Don Boscospiritualiteit onder elkaar beleven en wel wereldwijd en dat dit een eigen manier van samenleven tot gevolg heeft, anders dan de andere congregaties en ordes en de seculiere priesters en diakens. Zonder te willen zeggen dat onze spiritualiteit superieur zou zijn (dat is hij niet!), verkies ik toch duidelijk onze spiritualiteit boven de andere. Subjectief is het dus voor mij een schitterende spiritualiteit en het is een andere uitdrukking van mijn vreugde déze, dus salesiaanse roeping, van God gekregen te hebben. In de deelnemersgroep van ons programma was het goed leven, maar toch was er wat teveel individualisme.

Met veel respect en bewondering heb ik ook de mensen van de twee gemeenschappen van het convent, bij wie we gelogeerd waren en door wie ons bijbelprogramma georganiseerd was, leren waarderen. Héél flinke zusters en broeders! Ook uitermate bekwaam en met een sterke, duidelijke en waardevolle visie. Hun gastvrijheid kan model staan, ook voor ons, salesianen! Zoveel volgehouden hartelijkheid had ik in lange tijd niet meer zo lang en zo intens ondervonden. Per toeval ontdekten we tijdens onze laatste uitstap (zondag voor acht dagen te Efraïm) dat de Zusters van Sion (één van beide gemeenschappen) van dezelfde congregatie zijn als zuster Emmanuël, die onlangs gestorven is. Je weet wel, de overbekende zuster die als missionaris in Egypte wereldfaam verworven heeft.

Ik besluit: ik heb veel geleerd van deze beide gemeenschappen! Ik hoop dat ik het mooie en goede van hen verder in mijn leven nog veel meer gestalte kan geven.

Met sommigen uit de groep klikte het natuurlijk beter dan met anderen. Vooral met mijn collega's wandelzusters groeide een mooie band. Samen op stap gaan, letterlijk, verbindt mensen met elkaar. Je moét overleggen en voortdurend compromissen sluiten vanuit een wederzijds begrip en respect. Heerlijk!

Nabeschouwing 5: dank - voorlopig verblijf

Deze namiddag verhuis ik naar Oud-Heverlee. Dat zal mijn voorlopig verblijf zijn. Ik kan daar nog wat diensten bewijzen in de bibliotheek en zo. Mijn voorlopig adres: Don Boscolaan 15 3050 Oud-Heverlee. Maar mailen of eventueel telefoneren is de beste manier om contact te houden.

Terugkijkend op Israël en op heel mijn sabbatjaar tot nog toe voel ik een heel diepe en serene dankbaarheid.

Dank aan God voor de roeping die Hij mij gegeven heeft en voor de uitnodiging om een sabbatjaar te nemen, nog wel in Rome en Israël.

Dank aan onze congregatie en de Vlaams-Nederlandse provincie in het bijzonder, concreet onze provinciaal en zijn raad. Zij hadden de eindbeslissing en betaalden ook het reuzengedeelte van dit jaar.

Dank aan mijn familie en vrienden voor het gunnen, steunen, meeleven, de interesse.

Dank aan allen die mij opgevangen en geholpen hebben, zowel in Lourdes als in Rome als in Israël en Egypte. Dank aan alle mensen die tot in de meest concrete punten ten dienste stonden. Ik heb geen enkele nood geleden, alles was zeer goed in orde. En super veilig.

Dank aan mijn broers, schoonzussen en de broer van mijn ene schoonzus. We hadden alweer enkele heel mooie dagen samen, die gisteren eindigden in een kwis, die ik voor hen had voorbereid. Er was - bij loting - een damesploeg en een herenploeg, namelijk de 'engeltjes' en de 'underdogs'. De dames-engeltjes haalden maar liefst 84 %! Over het resultaat van de heren zal ik maar zwijgen, al moet tot hun eer gezegd worden dat niet gebuisd waren...

Nabeschouwing 4: natuur

Alleen al op het gebied van de natuur is Israël een bezoek waard. En ook ook hier is er een grote diversiteit.

Ik hou van de lente in Israël met zijn miljarden bloemen, een zee van schoonheid en pracht.
Ik hou van de licht glooiende heuvels, waarin het zo heerlijk stappen is.
Ik hou van de vier zeeën met hun stranden.
Ik hou van de woestijnen met hun rotsen, steenmassa's en zand: ze zijn zo mooi!
Ik hou van de stenen in alle vormen en kleuren en tinten.
Ik hou van de parken en de (botanische) tuinen met de Bahaïtuin als toppunt.
Ik hou van de bossen, vooral ook in het Noorden.
Ik hou van de bergen: de Hermon, de Karmel, de Tabor en de centrale heuvelrug.
Ik hou van het milde klimaat en de warmte.
Ik hou van de vele bloemenperken, her en der in de steden en dorpen aangelegd.
Ik hou van de cactussen en hun schitterende bloemen.
Ik hou van de palmen en de olijfbomen, hoe ouder hoe liever.
Ik hou van het water dat in Banyas en Dan overvloedig-massaal uit de rotsen gutst.
Ik hou van de kevers, de vele vogels, de marmotten, de vissen, de water- en muskusratten.
Ik hou van de ooievaars, die zo majestatisch door de lucht zweven.
Ik hou van de schapen en de geiten, de kamelen en kemels, de paarden en de vele ezeltjes.

Met mijn camera heb ik dat alles beter leren zien. Mijn kijkvermogen is aangescherpt en het genieten verhoogd.

Nabeschouwing 3: diversiteit van contrasten

Israël is ongetwijfeld een land van contrasten, zodat je altijd met twee of meer woorden moet spreken. Het woord EN is heel belangrijk. Ik som er enkele op:

• een godsdienstig EN politiek heel belangrijk land
• veel water in het Noorden EN zeer droge woestijngebieden
• vier zeeën EN slechts één echte rivier en zelfs die is niet heel groot
• bergen (Hermon, Karmel, centrale bergrug) EN vlaktes EN dieptes (de Dode Zee als diepste punt van de aarde) EN de Golanhoogte
• als slaven voor een ander volk gediend EN autonomie EN vaak bezet geweest EN in ballingschap gegaan EN over de wereld verspreid (diaspora)
• ultra moderne economie EN zeer traditionele economie met de herders, bedoeïen, wijngaarden...
• de joodse cultuur EN de Palestijnse moslimcultuur EN de christelijke cultuur EN binnen elk van die groepen nog veel onderscheiden subgroepen
• gezinsvormen die gelijken op de onze EN de kibboetsen
• regenmaanden EN uitermate droge periodes
• biezonder bloemenrijk EN dor-bruin
• eindeloos veel rotsen en stenen EN vruchtbare vlaktes
• een vrij gedeelte EN een sterk gecontroleerd gedeelte
• de Hebreeuwse taal EN de Arabische taal EN het Engels EN het Syrisch EN Italitaans EN Frans EN Duits
• de drukte van de steden (Jeruzalem, Ramallah, Nablus, Betlehem, Nazareth, Tel-Aviv, Haïfa...) EN de rust van het platteland
• de eigen bevolkingsgroepen EN de toeristen EN de duizenden en duizenden bedevaarders EN de vele studenten en onderzoekers
• de Bijbelse betekenis (Eerste Testament en Tweede of Nieuw Testament en de Koran) EN de profane betekenis
• heel nette gedeelten EN zeer vuile, slordige stukken
• het land is Aziatisch EN Afrikaans EN Europees
• een klein land EN een grote invloed op wereldvlak
• ...

Dit alles en nog veel meer contrasten maken Israël tot een zeer boeiend land, waar je altijd nieuwe aspecten van kan ontdekken. De totaliteit van al deze contrasten is uniek in de wereld en daardoor kan je Israël met geen enkel ander land vergelijken. En juist daarom helpt het om de eigen thuiscultuur beter te zien. Deze eerste dagen dat ik terug ben valt me bijvoorbeeld zeer sterk het vele en prachtige groen op, maar ook de vrijheid die we hebben om binnen ons land en binnen de Schengenlanden te reizen en ons te verplaatsen.

Nabeschouwing 2: Gods handelen

Een aantal mensen vroeg me hoelang ik deze blog nog zal bijhouden. Voorlopig gaat dit zeker nog door! Tot God me zal laten weten dat mijn sabbatjaar ervaringsgewijs eindigt en de nieuwe fase begint. Ik zal echter niet elke dag meer iets plaatsen. Het hangt ervan af wat er met mij gebeurt.

In de eerste nabeschouwing van gisteren zei ik reeds dat de hoofdbedoeling van mijn verblijf in Israël van spirituele aard was. Ik heb vroeger in Leuven een schitterende opleiding gehad (twee jaar filosofie en vijf jaar theologie), maar na een kwart eeuw zijn er ook in de theologische wetenschappen nieuwe inzichten gegroeid. De tien cursussen in Israël in combinatie met studiebezoeken onder de goede zorgen van bekwame gidsen hebben me de meest moderne manier van theologie bijgebracht. Een echt bij de tijd brengen. Want nu denkt men toch duidelijk weer anders dan een kwart eeuw geleden. Ook al heb ik tijdens dat kwart eeuw veel gelezen, nascholingen gevolgd, in Taizé prachtige inzichten opgedaan, toch was dit een meer systematische benadering in een optimaal kader. Ik had echt vrije tijd om me aan de studie te wijden. Dat was een heel bijzondere vreugde, waar ik intens heb van genoten en nog van zal genieten.

Dat ik dit mocht doen op de plaats van het ontstaan van het joods en christelijk geloof is duidelijk een meerwaarde gebleken. Men spreekt niet toevallig over het Heilig Land, het Land dat als vijfde evangelie moet gewaardeerd worden en dat ook is.

Meer dan ooit heb ik stil gestaan bij het initiatief van God zelf om in de mensengeschiedenis in te grijpen. God heeft dit gedaan in wat wij nu Israël noemen, in combinatie met Egypte en de woestijn tussen Egypte en Israël, met inbegrip van de Sinaïberg(en) en niet te vergeten Babylonië, waar het volk in ballingschap was. Meer dan ooit heeft het me diep bewogen en blijft het me diep ontroeren dat ik op de plaatsen was waar God concrete mensen heeft geroepen en gezonden. Abraham, Isaäc, Jakob, Mozes, David, Amos en zovele andere oud-testamentische grote figuren. En Maria, Jozef, Jezus, Petrus, Paulus, de andere apostelen. En na hen zovele heiligen. Allemaal op dat klein stukje van de aarde. Dààr heeft God zijn wil bekend gemaakt aan concrete mensen en hebben die concrete mensen gesproken en gehandeld naar Gods Woord. Dit is echt ontroerend: dat God niet ver van ons in zijn hemel is gebleven, maar naar ons is toegekomen en zelf onze geschiedenis vorm heeft gegeven. Dat Hij zijn woord in de mond van levende mensen legde. Dat Hij zijn eigen Zoon zond, die ons leven gedeeld heeft. Elk woord dat Jezus sprak heeft een heilige betekenis. Ik leerde beter hoe je zijn Woord echt goed leest en beleeft. Dat Hij zijn Zoon liet verrijzen en ons zo een onnoemlijke hoop en troost gaf omtrent onze dierbare doden en onze eigen dood. En dat allemaal in Israël, waar ik 108 heb mogen zijn, meer nog, heel die tijd in de oude stad Jeruzalem heb mogen wonen.

Zo is God in Jezus en de heilige Geest dichter bij mij gekomen en ik dichter bij God. Zo kan ik op een betere manier religieus, salesiaan en priester zijn voor mensen. Dit is een echte en degelijke vernieuwingsperiode, die me voorbereidt op een nieuwe fase in mijn leven in dienst aan jongeren en gewone mensen. Alleen God weet nu welke bedoelingen Hij daarmee had, toen Hij me vroeg een sabbatjaar te nemen en naar Rome en Jeruzalem te gaan. Weldra zullen de grote lijnen duidelijk worden door de woorden van mijn provinciaal, die me - in overleg met zijn raad - iets nieuws zal vragen. "Gods wil geschiede op aarde als in de hemel!"

Nabeschouwing 1: politieke situatie

Nu ik voor de helft in België ben - mentaal ben ik nog in sterke mate in Israël, zeker ook in mijn dromen - wil ik mijn eerste nabeschouwing onder woorden brengen en met anderen delen. Wat mij sinds mijn terugkeer het meeste bezig houdt, is de politieke situatie. Dat komt door de overdreven controles, de checkpoints en de vele verhalen die we hoorden over wat Palestijnen moeten lijden. Natuurlijk zijn er de zelfmoordaanslagen geweest, waardoor heel wat Israëlische mensen gedood werden. En het land moet zeker veilig zijn. Iedereen erkent het belang van de veiligheid, eerst en vooral in het belang van de inwoners, maar zeker ook voor de toeristen, pelgrims en andere mensen die het land bezoeken. En dat zijn er héél veel. Het is een hele industrie.

Maar we hadden de sterke indruk dat de negatieve feiten van het verleden aan Israëlische kant misbruikt worden om de Palestijnen te treiteren, te pesten en erger. Als een zwangere vrouw aan het checkpoint haar eerste weeën krijgt, maar geen voorrang krijgt om naar haar begeleidende arts te gaan, zodat de kinderen (het ging over een tweeling) in het checkpoint geboren werden en er direct stierven, dan is dit ronduit onmenselijkheid. Zo worden er in de checkpoints heel wat kindjes geboren, soms met fatale afloop. De muur is een onwettelijke zaak en scheidt mensen van elkaar, soms moeder en kinderen. De joodse nederzettingen zijn eveneens illegaal. Palestijnse reporters, gidsen, enz. die negatieve reële feiten bekend maken, mogen niet meer in Israëlisch gebied komen. Ze staan op een zwarte lijst. Dit is duidelijke sencuur en beknotting van de vrijheid van mening. Het is duidelijk waar de autostrades liggen: bijna allemaal op Israëlisch grondgebied en niet in Palestijnse gebieden. En zo kunnen de verhalen verder uitgebreid worden, zoals de dagelijkse vernederingen van duizenden mensen, die als vee aan de checkpoints door koele ijzeren gangen moeten en vaak per dag meer dan twee uren verliezen om gecontroleerd te worden.

De hoofdbedoeling waarom ik naar Israël geweest ben, was van spirituele aard. Maar je kan niet naast deze politieke situatie kijken. De feiten raakten me, troffen me en dwingen om erover na te denken. Er is natuurlijk geen simpele oplossing. Het tweestatenvoorstel, waar ook het Vaticaan voorstander van is, lijkt simpel, maar is het niet. Zoveel Palestijnen leven in Israëlisch gebied en zoveel joden in Palestijns territorium. Wat dan met de joodse nederzettingen? En zo zijn er nog vele, héél vele zaken die als grote stenen de weg naar een Palestijnse staat blokkeren.

Laat ons hopen dat de wil om vrede op te bouwen triomfeert, en wel aan beide zijden. De situatie lijkt even vast te zitten als met de koude oorlog en het ijzeren gordijn. Dit gordijn is weg, wat velen voor onmogelijk hadden gehouden. Op dezelfde manier durf ik geloven en hopen dat er ook in Israël ooit een vredevolle en rechtvaardige oplossing komt. Liefst heel snel en zonder bloedvergieten. Laten we daarvoor bidden!

Thuis!

Om 00.15 uur stond mijn wekker en het was maar juist gepast om de taxi in te stappen. Normaal gezien zou het twee uur later geweest zijn, maar de naar gewoonte scherpe controles in en rond Jeruzalem waren nu ten top gedreven - echt overdreven - omwille van het bezoek van onze dierbare paus aan de H. Graf- of Verrijzeniskerk deze morgen om 7 uur! De reis is goed verlopen, al is het de eerste keer dat de veiligheidsdiensten mijn handbagage helemaal omgekeerd hebben. Wel vriendelijk.

Van Tel Aviv naar Londen was het een zeer groot vliegtuig van meer dan 450 mensen, praktisch volzet (foto). Uiterst goede service en zeer stevig ontbijt. In Londen moest ik 3 uur en een kwartier wachten voor de korte vlucht (43 minuten in de lucht) naar Zaventem. Het duurde heel lang eer we wisten waar we ons moesten begeven om in te stappen. Uiteindelijk gaf de piloot ons uitleg, toen we twee minuten neer zaten: het eigenlijk vliegtuigje dat ons naar Zaventem moest brengen, was defect en vervangen door een veel te grote kolos. Met de dertig mensen zaten we verloren in deze "vliegre" van rond de 200 mensen. Maar alles samen is het een zeer goede reis geweest.

België verwelkomde mij met een regenbui tijdens de landing. Maar het deed deugd nog eens onze zoete taal te horen spreken aan het loket voor het treinkaartje, op het perron, in de trein... Ik denk dat je je nog mag verwachten aan een aantal nabeschouwingen, als het allemaal wat tot rust gekomen is. Nu is de ervaring te groot om er de juiste woorden voor te vinden.

En ja, in het zo droge land Israël bouwt men dus een luchthavenhal waar men het bewust laat door regenen (foto)...

Afscheidsfeest - terugreis - toekomst

Dit is mijn tweede bericht vandaag.

Het is een rare dag, natuurlijk, deze laatste. Om 11 uur hadden we onze sloteucharistie. Mooi en heel betekenisvol en met een prachtige preek en nog wel van ... de professor van de Romeinenbrief! Deze keer kon ik alle liederen meezingen. Ik heb ze doorheen de voorbije maanden geleerd of kende ze van Taizé. De aperitief en maaltijd waren buiten, in het tuintje van de zusters. Zeer gezellig en bij een aangename temperatuur. Zoals steeds was het eten eenvoudig-feestelijk. En na dit bericht ga ik natuurlijk mijn valiezen maken.

Mijn vlucht is morgenvroeg om 6.30 uur. Het wordt dus een nachtelijke rit naar Tel-Aviv. Als alles goed gaat in Tel-Aviv en Londen, zou ik tussen 17 en 18 uur in mijn gemeenschap in Sint-Denijs-Westrem moeten zijn. Ik zal een bericht op deze blog plaatsen, van zodra ik kan.

Wat mijn nabije toekomst betreft, dat wil zeggen tot half augustus: ik ga eerst naar mijn familie en vanaf volgende week vrijdag terug naar Oud-Heverlee. Wat mijn verdere toekomst betreft, dus mijn nieuwe gemeenschap en opdracht: volg deze blog. Van zodra het kan, zal ik uitleg geven op deze blog. De provinciaal vroeg me reeds om eventueel nog vóór de grote vakantie naar Frankrijk / Duitsland te gaan om er rond geloofsopvoeding van jongeren te gaan studeren. Maar daar is nog niets concreets rond. Misschien kan ik na 23 mei - of niet lang daarna - iets meer zeggen.

In dit laatste bericht uit Jeruzalem dank ik iedere lezer van mijn blog oprecht. Het was voor mij een manier om mijn ervaringen onder woorden te brengen, ze met velen te delen. En ik voelde me echt gesteund door jullie. Jullie gunden me deze ervaring en dat is prachtig. Dank je wel!

Evaluatie Israëlperiode

Het is onze laatste dag hier in Israël. Morgen dit uur hang ik in de lucht. Tijd voor een evaluatie. Het is zonder meer een bijzonder hoogstaande ervaring geworden. Het bijbelprogramma beslaat alle mogelijke terreinen en is voor elk terrein uitstekend! Ik noem enkele van de meest waardevolle elementen:

• een zeer hartelijk onthaal en bijzonder aangename sfeer in dit klooster
• een perfecte organisatie
• de lessen waren goed tot zeer goed; ik voel me nu meer thuis in de Bijbel
• de studie-uitstappen waren talrijk en van hoge kwaliteit
• de combinatie tussen studie en bezoeken in het veld was uiterst geslaagd
• er was veel vrije tijd, die we zelf konden invullen; er waren veel tips om waardevolle plaatsen te bezoeken
• de groep was ernstig en goed
• de duur van het programma viel me heel erg mee: 108 dagen is een mooie periode en langer hoeft het niet te duren
• er was veel ruimte om elkaar beter te leren kennen
• voor mij was het een zeer goede, praktische taalcursus Engels; het viel me zeer goed mee om alles te volgen; ik heb het woordenboek amper gebruikt
• de Belgische professoren waren zonder uitzondering excellente lesgevers
• het bezoek van mijn beide broers met mijn schoonzussen en een broer van één van hen betekende voor mij een duidelijke meerwaarde.

Bij een evaluatie hoort ook de vraag wat niet zo goed was of zelfs slecht. Niets viel me absoluut tegen. Als ik dan toch iets wil noemen:

• de cursus over de Romeinenbrief was niet goed voor mij
• sommige cursusleden plaatsten hun eigen individuele plannetjes soms teveel boven het groepsgebeuren
• de Engelstaligen deden iets te weinig moeite om de niet-Engelstaligen er volkomen bij te betrekken.

Maar ik voel me boven alles héél dankbaar dat ik dit alles heb mogen meemaken. Het is heeft me onnoemelijk veel verrijkt. Ik beschouw het als een privilege. Mijn oude droom van ongeveer 30 jaar oud is in vervulling gegaan en hoe! Ik heb een heel diep gevoel gehad me hier volkomen thuis te voelen, zowel in dit klooster als in de stad Jeruzalem als in dit land. Het land dat God heeft uitgekozen om geschiedenis te maken met zijn mensen. En dat ik hier mocht zijn en wel zo lang, hier waar Abraham, Isaäc, Jakob, Mozes, Elia, Amos, David, Salomon en zoveel andere profeten en koningen, alsook Maria en Jozef, Jezus, Petrus, Paulus en de andere apostelen en leerlingen en zovele heiligen na hen geleefd, gewoond en gewandeld hebben. Al die boodschappen heb ik nu op een andere manier mogen leren kennen, namelijk in direct verband met de aardrijkskunde van dit ongelooflijk boeiend land, waar ik zeker nog ooit hoop terug te komen. Als God het wil.

Caesarea aan de Zee

Voor onze laatste woensdagse studiereis trokken we naar de Middellandse Zee, meer bepaald Caesarea Maritima of Caesarea aan de Zee. Twee figuren zijn daar voor ons heel belangrijk.

Herodes de Grote, die net vóór Jezus' geboorte stierf, bouwde ook daar een enorm complex: een theater (foto), burcht, aquaduct (foto), paardenrenbaan en een voor die tijd grote haven, die 100 schepen voor anker kon laten gaan. Zoals je ziet wordt het theater nog steeds gebruikt. Vandaag om een reeks officieren van het leger te huldigen. Rechts boven zie je de zee: het publiek heeft inderdaad de zee als decor en bovendien hielp de westenwind om het gesprokene tot bij het publiek te brengen. Op de tweede foto zie je de ruïne van het groot zwembad, dat in de burcht was geïntegreerd. Wat heeft die man gebouwd! Het is namelijk dezelfde als van Massada en het Herodion en nog een reeks andere burchten. In deze haven paste hij een voor die tijd nieuwe techniek toe: men had namelijk een samenstelling ontdenkt, die onder water hard werd! Dus een soort cement voor onder water. Daarvoor werden vanuit Italië vele tonnen lava-asse aangevoerd. Op die manier bouwde Herodes de Grote onderwatergolfbrekers, zodat de schepen in de haven geen last hadden van de golven.

Toen Paulus in Jeruzalem gevangen genomen was, werd hij naar Caesarea gebracht. Daar beriep hij zich op zijn Romeins burgerschap en wenste door de keizer zelf geoordeeld te worden. Dat werd hem te Caesarea toegestaan. En dus vertrok hij daar voor zijn laatste reis, naar Rome, waar hij desondanks toch gedood werd. De man die de eindbeslissing moest nemen om hem wel of niet naar Rome te sturen, beschuldigde Paulus wel van een poging om ook van hem een christen te maken...

Bij een mooie temperatuur van ongeveer 27° namen de meesten na de picnic nog een frisse duik in de zee. Zo heb ik hier in vier zeeën gezwommen: de Middellandse, de Dode, de Rode en die van Galilea. Alleen vandaag waren er echte golven, wat zo plezierig was!

Einde lessen - party - Eucharistie met de paus

Gisteren kreeg de grootmoeder in onze groep het blijde nieuws dat ze voor het eerst overgrootmoeder is geworden van een achterachterkleinkind. Het klooster hier en eigenlijk heel de wereld is te klein voor haar vreugde.

Gisterenavond ging de reeds lang op voorhand met veel poeha aangekondigde dansparty door. Maar op zijn Vlaams gezegd: het was een scheet in een fles. Geen deftige geluidsinstallatie, bijna geen dansbare muziek en de dansen die dan toch uitgeprobeerd werden, moesten eerst aangeleerd worden, maar waren zo complex dat geen enkele dans serieus gedanst werd. Maar ja, wat wil je: een dansparty met priesters, paters en zusters, op één overovergrootmoeder na en uit 13 verschillende landen. We kenden gewoon geen gemeenschappelijke dansen.

Deze middag eindigden onze lessen met de laatste verzen van het zo prachtige boek Job, dat bij de top van de wereldliteratuur hoort. Alweer een schitterende cursus!

En dan natuurlijk de eucharistie met de paus, in Getsemani. Wie te voet wilde gaan, moest maar liefst 3,5 uur op voorhand op het terrein zijn. Wie de speciale shuttelbus nam, moest 75 minuten op voorhand zijn. Ik nam die bus. Na vijf controles was ik er eindelijk. De paus werd zeer hartelijk onthaald. Vele liederen waren in het Arabisch. Wat me van deze viering het meeste zal bijblijven, is de moed en de duidelijkheid van de patriarch om het leed van alle groepen in Jeruzalem en Israël te verwoorden in het bijzijn van de paus en zijn duidelijke oproep om te bidden voor en te werken aan vrede. Ook hij gaf duidelijke kritiek aan de internationale politieke wereld omwille van de desinteresse tegenover de situatie in dit land. De viering verliep vlekkeloos. Het weer was schitterend: rond de 23-25 graden met een zacht briesje.

En ik terug mijn mails lezen en beantwoorden.

Mormonenconcert - pausbezoek - geen e-mails

Na wat rust na het Efraïmbezoek gingen we met vier naar een concert in de universiteit van de Mormonen, alweer op de Olijfberg. Drie jonge dames (half de twintig) presenteerden een aantal uiterzonderlijk mooie operaliederen, begeleid door een relatief jonge pianiste (ik schat haar rond de 30). De artistiek verantwoordelijke van de Israëlische Opera leidde de liederen in, door hun plaats in de opera's te geven. Uiteraard een mixt van liefde en dood. Het optreden eindigde met een prachtig bekend Israëlisch lied, dat velen in de zaal meezongen. De eigenlijke bedoeling was aan vier jonge artiesten de kans geven om voor een groot publiek (ik schat dat er zowat 400 mensen waren) hun talenten te tonen. Het applaus was overdonderend en langdurig! Het was dan ook héél mooi. Er mochten echter geen foto's gemaakt worden. De optreden vonden plaats in een prachtige moderne zaal met een uniek decor. We keken door zeer grote ruiten naar de duizelingwekkende skyline van Jeruzalem met duizenden bewegende en niet onbewegende lichtjes in de duisternis.

Het gonst hier natuurlijk van het pausbezoek. Ook letterlijk: de helicopters zijn niet uit de lucht. Morgennamiddag gaan we met de meerderheid van de groep naar de eucharistie op een kilometer van hier. De veiligheidsmaatregelen zijn groots. We zullen dan ook vele uren op het terrein doorbrengen. Maar het is een kans die we niet willen missen.

Vandaag blijk ik niet aan mijn e-mails te kunnen. Even geduld dus.

Efraïm

Dit is mijn tweede bericht vandaag.

Eindelijk is het ervan gekomen: we zijn met vier naar Efraïm (het huidige Taybeh) geweest (foto 3). Efraïm ligt in Palestijns gebied ten oosten van Ramallah. We waren er om 8.45 uur en gingen er weer weg om 14.30 uur. Efraïm is om meerdere redenen een zeer bijzonder dorp. Het is het enige 100 % christelijke dorp in Israël en is al christelijk van de tijd van Jezus zelf. Ze zeggen dat zij de oudste christelijke parochie zijn, bovendien door Jezus zelf gesticht. En inderdaad, zoals Jezus zijn openbaar leven met een woestijnperiode startte (ook ongeveer in die streek), eindige Hij ze ook daar (zie Johannes 11, 54). Het was zijn laatste retraite, samen met zijn leerlingen, vooraleer Hij resoluut naar Jeruzalem ging om er te sterven en te verrijzen.

Er zijn drie christelijke gemeenschappen die bijzonder goed overeen komen: de katholieke, de Grieks-orthodokse en de Grieks-Melchitische. Zo vieren ze daar altijd Pasen op de tweede zondag van april, kwestie van geen trubbels te hebben met de drie verschillende kalenders. Soms zelfs in één viering. Na de eucharistie bezochten we de ruïnes van de oude Byzantijnse kerk. Deze wordt nog steeds gebruikt als de drie parochies een gezamenlijke viering willen hebben. En al even raar: er worden nog steeds dieren (schapen en geiten) geofferd. We zagen zowaar vers bloed (foto 4)! De traditie wil dan ook dat dit oudste offerplaats van het joodse volk was.

Er is een uitzonderlijke verering van Maria. We zagen minstens vier Mariabeelden, waaronder Maria Hulp, de Madonna van Don Bosco.

Bovendien is de priester geen gewone priester. Hij sprak ongeveer een uur tot ons en twee Franse groepen. De katholieke parochie organiseert zowat heel het dorpsleven, ook de economie. Ze voeren hun olijfolie (meer dan 30 000 bomen!) vooral naar Frankrijk uit en wel zonder taksen, wat zeer uitzonderlijk is. De parochie zorgt dus voor heel wat jobs, wat de emigratie sterk tegengaat.

Op 1400 mensen zijn er dus drie kerken, maar ook drie kloostergemeenschappen. De patriarch van Jeruzalem heeft er zijn buitenverblijf. En tot mijn grote verrassing sprak de priester tot driemaal over Kardinaal Danneels. Ik had niet de kans om hem te vragen hoe hij onze kardinaal zo goed kent. Ook Charles de Foucault is er meerdere keren geweest, meestal voor een week of langer. Het dorp heeft een eigen retraitehuis en een secundaire school. En het is bijzonder mooi gelegen tussen de typische heuvels die bijna woestijngebied zijn.

Op de eerste foto zie je de prachtige Melchitische kerk, op de tweede de binnenkant van de katholieke kerk.

Reem Banna

Gisterenavond gingen we met twee naar de Duitse Hemelvaartskerk op de Olijfberg voor een concert van Reem Banna. Deze uitermate sterke kunstenares zong gedurende 1,5 uur Arabische liederen voor ongeveer 250 mensen, vooral Palestijnse vrouwen. Vaak zeer geëngageerd: voor de Palestijnse vluchtelingen, voor de Palestijnen in Israëlische gevangenissen, voor Sara die op 1,5 jaar gedood werd, voor een 14-jarige jongen die alleen met een steen in de hand voor een tank stond in Gaza en door die tank gedood werd. Maar ook een lied voor de maan, een liefdeslied, een paar kinderliederen…

Wat een stem! Hoe een stem zovele verschillende schakeringen aankan! De stem deed me nog het meest aan Nana Mouskouri denken, maar uiteraard met meer Arabische keelklanken. Ze raakte me diep in het hart. Ze is ook uitermate expressief met de handen en de vingers.

Na het optreden konden we met haar een kort babbeltje slaan. Na mijn grote waardering uitgedrukt te hebben, vroeg ik haar of ze ook in Europa komt zingen. En ja, ze komt geregeld naar Europa voor optredens en om te reizen. Ze liet zich gemakkelijk fotograferen met kinderen, Arabische meisjes en vrouwen en dus ook met uw nederige dienaar.

Quiz

Ik heb nu ook voor de gewone berichten van zaterdag 2 mei tot en met woensdag 6 mei de foto's ingevoegd. De commentaar staat ook nu weer in de schuine tekst bovenaan.

Gisterenavond was een voltreffer. Ik had een quiz voorbereid. De deelnemers werden per lot in groepen van vier ingedeeld. Ze kregen 50 foto's te zien van wat we bezocht hebben gedurende de voorbije 100 dagen en ze moesten gewoon noteren waar het was. Tussendoor toonde ik een honderdtal van mijn mooiste foto's uit de bloemen- en plantenverzameling. Als geschenk gaf ik hen die verzameling van 811 foto's. De deelnemers waren uitermate tevreden. En dus ik ook. Ik was benieuwd over de moeilijkheidsgraad van mijn quiz. De laatste groep had 26 goede antwoorden, de winnende groep 34. Dus toch zeker niet gemakkelijk.

Gisterenavond was er veel lawaai buiten, meer dan gewoonlijk, omwille van een huwelijk. Het feest ging hier aan de andere kant van de straat door. Veel vuurwerk, luide muziek...

En ook al gisteren hoorden voor de eerste keer een negatief bericht. Een vrouw van een andere cursus, die op 200 meter van hier doorgaat, werd in het park van de Olijfhof van haar documenten beroofd. Ze was alleen op stap gegaan, wat totaal afgeraden wordt. Ik wil er wel aan toevoegen dat dit in elke grote stad waar ook ter wereld voorkomt. En het is dus duidelijk een zeer grote uitzondering.

Vandaag neem ik een rustdag qua activiteiten, want er zaten maar liefst 156 mails die ik nog verwerken moest van de voorbije twee drukke weken!

Einde cursus Oosterse Kerken - certificaat

Vandaag kon ik toch al de foto's invoegen voor de vijf dagen in de Sinaï. Zie dus de vijf flashbacks. De commentaar bij de foto's staat steeds in de schuine tekst bovenaan. Het filmpje hierboven is gemaakt op de Sinaïtop.

Om 8.30 uur hadden we een prachtige bezinning ter afronding van het bijbelprogramma. Iedereen mocht bidden voor dit land en de mensen die er wonen. Ik bad bij mijn kaarsje (foto 2)voor alle kinderen en jongeren van dit land, om een goede toekomst. We mochten ook één hoogtepunt noemen. Uit de honderd hoogtepunten voor mij heb ik er dan toch één even wat hoger geplaatst: de prachtige wandeltochten, vooral de langste naar Emmaüs-Latrun op paasmaandag. Mogen stappen in het land waar ook de profeten, Jezus, Maria, Jozef, de apostelen en zovele anderen gestapt hebben, heeft me zeer diep geraakt. Zij verplaatsten zich vooral al stappend. Op het einde kregen we allen het certificaat, dat vermeld welke cursussen we gevolgd hebben en hoeveel uren alsook de studie-uitstappen. Jammer dat je op die foto een stuk van de vinger van de fotograaf ziet.

Vandaag eindigde de cursus over de Oosterse Kerken. Zeer goede cursus! Er zijn hier in het Nabije Oosten en in Indië, Egypte, Ethiopië... zowat 26 verschillende christelijke Kerken, waarvan de orthodokse (zie gisteren) er één is. Alweer een aspect dat de complexiteit van deze regio nog wat aandikt. Echt waar: hoe meer je studeert over dit land en deze regio, hoe meer elementen van de uiterste complexiteit er naar boven komen.

Dag 100 - afscheid - tempelplein - Orthodokse Kerken

Ik voorzie dat ik zaterdagvoormiddag de foto's kan invoegen voor de voorbije twee weken... Even geduld nog a.u.b.

Gisterenavond was het onze laatste Jerualemavond samen als familie. Mijn schoonzus zong het derde lied, de twee laatste tijdens de eucharistie van dinsdag en gisteren. De groep is er heel dankbaar voor, evenals voor de lekkere Belgische chololade, die mijn familie meebracht! Na een goed glas Hebronwijn namen we afscheid, vol dankbaarheid en diepe verbondenheid. Natuurlijk ook wel vermoeid, maar de vreugde was er niet minder om. Ik voel me een uitzondering met dit dubbel familiebezoek. En ik ben blij dat ze alweer een valies vol boeken en ander materiaal wilden meedoen. Anders zou ik niet geweten hebben hoe ik alles in België moest krijgen.

Ik vergat gisteren nog te vermelden dat we in Hebron ook twee kortere stops hadden. Eén bij een man die kamelenvlees verkoopt. Maar het interessantse van de twee was toch de stop in een glasblazerij en ceramiekbedrijf. We konden de ambachtsmensen aan het werk zien, tot en met de artiesten die de motieven schilderen en/of inkleuren.

Deze morgen leidde een salesiaanse professor onze groep twee uren rond op het tempelplein. Zijn uitleg was heel interessant. We hoorden veel nieuwe dingen. En hij vertelde het op een zeer beminnelijke wijze. Nu versta ik waarom de moslims ons niet meer binnen laten in de moskee en de rotsdom. Charon ging op 28 september 2000 plots met meer dan 100 soldaten op het tempelplein, wat voor de moslims een ware provocatie en bedreiging was. Zoals iedereen mocht ook hij er komen, maar met slechts een paar lijfwachten. Sindsdien dus de fameuze maatregel.

Onze professor over de oosterse Kerken legde vandaag zeer duidelijk uit hoe de verhouding is tussen de 23 (en meer) orthodokse Kerken en hun relatie tot onze Kerk. Er is wel een goede 'gemeenschap' tussen die 23 Kerken, dus anders dan tussen de protestantse Kerken. Sinds Vaticanum II is er een positief toenaderingsproces bezig met de orthodokse Kerken en men bereidt een pankerkelijk concilie voor, dus over alle verschillen tussen orthodoksen en katholieken heen. Zelfs de agenda ligt omzeggens vast. Maar het zal nog een hele tijd duren, eer dit concilie zal plaats vinden. Nog heel wat struikelblokken moeten eerst opgeruimd worden, zowel binnen onze Kerk, als binnen en tussen de orthodokse Kerken. Ingewikkeld is het alleszins. Maar de lessen waren heel leerrijk.

Vandaag is het dag 100 van ons bijbelprogramma. Dus nog maar 8 te gaan. De sfeer ademt reeds het afscheid en de afronding in. En dus ook de terugkeer naar onze thuislanden. Het zal nu enorm snel gaan, temeer omdat er nog veel interessante activiteiten op het programma staan.

Hebron - Herodion

Dit is mijn tweede bericht vandaag. De foto's zijn ingevoegd op 9 mei. Foto 3 toont het monument dat in de moskee van Hebron te zien is. Daarin bevindt zich wat je rechts ziet. Het stelt een graftombe voor, overdekt met een doek, maar de tombe is leeg. Op de tweede foto zie je de tijdstabel voor de gebedsmomenten. In de kranten staan dezelfde gegevens. Die gegevens veranderen elke dag, want ze hangen af van de zonsopgans en -ondergang. De mensen die oproepen tot het gebed (de muezzin in de minaretten) volgen dit schema heel strikt.

Mijn familie mocht ons vandaag vergezellen op onze wekelijkse studie-uitstap. Het was al de moeite om in Hebron van de bus naar de hoofdplaats van bestemming te gaan: de arabische levenssfeer op straat, met de vele winkeltjes en winkels, de mensen die door elkaar krioelen, de vele gele taxi's zoals in alle Palestijnse steden hier, al het materiaal dat men verkoopt... Een belefenis!

We bezochten de begraafplaatsen van de bijbelse aartsvaders en -moeders: Abraham, Sara, Isaäc, Rebecca, Jakob en Lea. Ook Jozef zou hier begraven zijn, maar dan is hij tweemaal begraven: in Nablus en hier... De mooie Rachel, tweede vrouw van Jakob, is nabij Jeruzalem begraven. Met de oorlog van '48-'49 zijn hier aan de graven vreselijke dingen gebeurd. Er werden onder andere 28 moslims in de moskee vermoord! En de moordenaar werd op zijn beurt gedood. Nu is de oude moskee in twee delen verdeeld, zodat zowel de moslims als de joden de graven kunnen bezoeken en vereren. De christenen mogen in beide binnen! Het woord 'graf' heeft hier een betekenis in letterlijk twee verdiepingen. Enerzijds is er het ondergrondse terrein, waarin de lichamen van de aartsvaders en -moeders liggen en in de moskee en synagoge kan je een bovengrondse met doek overdekte lege tombe bezoeken, die zich boven de graven bevindt. Wel ontroerend als je beseft wat je ziet! Abraham en Sara staan aan het begin van de drie zustergodsdiensten. Ook de verhalen van Isaäc en Rebecca, Jakob/Israël, Lea en Rachel, van Jakobs zonen (vooral Jozef!) en zoveel meer: ze maken deel uit van ons collectief geheugen.

Een lid van een christelijk-oecumenische groep leidde ons dan doorheen Hebron, vooral naar checkpoint 56. Zij controleren in groepen van vier wat daar gebeurt en melden het aan de media, zetten het op internet... Ze luisteren veel naar de gewone mensen.

Het Herodion ligt zowat halverwege tussen Hebron en Jeruzalem. Het is één van de vele vestingen die Herodes de Grote net voor Jezus' geboorte liet bouwen, onder andere als zijn begraafplaats, want hij was van daar. Zowel het hoog-Herodion als het er direct naast liggend laag-Herodion zijn goed bloot gelegd en je kan goed zien welk een enorm bouwencomplex dat was. We daalden van de top terug naar beneden af door de oude enorme watercitern, waarin meer dan 2000 kubieke meter water kon, en de trappen die een geheime ondergrondse vluchtweg vormden vanaf de zelotenopstanden.

Terug in Jeruzalem bezocht ik nog met mijn familie het protestantse Jezusgraf, ontdekt in de 19° eeuw. Alweer een zeer leerrijke dag!

Flashback 5: Sinaï dag 5/5

Ik schreef dit bericht op de avond zelf. De foto's zijn ingevoegd op 8 mei. Foto 1 en 2 tonen mooie schilderijen op de muur van het restaurant. Op foto 3 zie je het strand bij ons hotel. En 's avonds kwamen er krabben en krabbetjes uit het zand gekropen, zoals je wel eens op documentaires kan zien. Ongelooflijk hoe snel die kunnen crossen en hoe bang ze zijn. Al een wonder dat ik zo'n grote op foto kon zetten.

De voorbije nacht heb ik negen volle uren geslapen en werkelijk een zeer verkwikkende nacht gehad. Ondertussen weet ik waar mijn hoofdpijn vandaan kwam: een maagplaagje.

De eucharistie aan het strand was opnieuw zeer verzorgd en betekenisvol. De Aziatische groep was aan de beurt. Ze hebben eigen symbolen, waar we veel van kunnen leren.

Het ontbijt was overvloedig en heel lekker. Wat een verschil met gisterenmorgen.

Ik was benieuwd hoeveel tijd we zouden verliezen aan de grensovergang en wilde weten hoeveel controlepunten er eigenlijk zijn. Op 100 minuten waren we door de 10 controles. We hadden een half uur eerder kunnen vertrekken, maar er is een Mexicaan in onze groep. Omwille van de Mexicaanse ziekte – waar ik toen pas hoorde over vertellen – werd hij direct geïsoleerd. Veel vragen. Er kwamen zelfs drie witkielen aan te pas, beschermd met een mondmasker. Ze stelden opnieuw vragen, onderzochten hem, maar omdat hij de laatste maanden niet in Mexico geweest was – hij is missionaris in Korea – mocht hij passeren. Onze verantwoordelijken hadden zich al lang zorgen gemaakt over de verlenging van ons visa, dat slechts voor 3 maanden gold. Maar de cursus duurt 108 dagen. En wat ze vonden, was ook waar: door naar het buitenland te gaan en terug binnen te komen, krijg je vanzelf 3 extra maanden!

Volgens het schema moesten we om 16 uur thuis zijn. Maar achteraf gezien was dat niet realistisch. We arriveerden hier om 17.45 uur. Daardoor kwam ik iets te laat bij mijn familie aan.

Het is een faaaaaantaaaaaastische week geweest. Een diepe ervaring. Vooral Mozes en de berg Sinaï hebben me diep aangegrepen. Dat ik die plaats heb mogen bezoeken! De plaats waar God zijn Woorden, zijn Verbond met Israël aan Mozes gegeven heeft, het Verbond dat Hij reeds met Abraham gesloten had. Teksten die onze cultuur héél diepgaand bepaald hebben en nog bepalen. Ook de woestijn met de woestijnmensen was heel bijzonder. Ik voel me zo begunstigd! Bovendien was het mijn eerste Afrika-ervaring. En ik kan een nieuw land aan mijn lijst toevoegen.

Jeruzalemtoer

Vandaag broste ik de lessen van Job, die nochtans heel goed waren, zo zeiden mijn collega's deze middag aan tafel. Met mijn familie wilde ik enkele belangrijke zaken in Jeruzalem zelf bezoeken. Het kan tellen: op één dag de meest heilige plaats van het jodendom en het christendom en de derde heiligste plaats van de moslims!

We bezochtenn in deze volgorde: het tempelplein met de Al-Aqsamoskee en de Rotsdom, de protestantse kerk met de kapel waar de orde van Sint-Jan de Doper gesticht is, de kerk van het inslapen van Maria, het graf van koning David, het cenakel en een hele lange rij winkeltjes in de joodse wijk en in de soeks. Mijn schoonzus genoot zeker ook van dit laatste.

Na de middag trokken we naar de Westelijke Muur (die wij Klaagmuur noemen) en de ondergrondse tunnel langs die Westelijke Muur. Dan deden we de kruisweg, die natuurlijk eindigt in de H. Graf- of Verrijzeniskerk. Na een half uur aanschuiven konden we het graf zelf bezoeken, waar we vooral voor onze overledenen gebeden hebben.

Na een drankje op een dakterras liepen we even door de nieuwste, zeer moderne winkelstraat en keerden door de christelijke wijk terug naar hier. Straks gaan we allen naar eucharistie hier. Ik ben gelukkig dat we dit als familie allemaal samen konden beleven.

Flashback 4: Sinaï dag 4/5

Dit is mijn 250° bericht. Ik schreef de tekst op de dag zelf. De foto's zijn op 8 mei ingevoegd. Foto 1: drie bedoeïenen maken ter plaatse het eten voor ons klaar. Foto 2: een paar bedoeïenen en onze Egyptische gids delen het eten uit. Foto 3: mijn 'woestijnslaapkamer'. Foto 4: wat ik vanaf mijn 'slaapkamer' kon zien.

Het avondeten was lekker! Daarna vertelde onze Egyptische gids over de cultuur van de bedoeïenen. Zeer boeiend! Ze leven allemaal arm, maar sommigen zijn (zeer) rijk. Alle bedoeïenen die wij gezien hebben, waren waardige, rustige en gastvrije mensen. Om 20.30 uur lag iedereen in zijn slaapzak, genietend van de stilte en de talloze sterren.

Ik heb vrij goed geslapen, al had ik last van de droge woestijnlucht. Om 5 uur was ik echter wakker: vanaf dan brak het nieuwe licht door. Nog nooit heb ik me ’s morgens met zo weinig water gewassen: gewoon even de ogen uitwassen. De eucharistie was opnieuw prachtig, zo in die wilde natuur.

Na een goed ontbijt (brood van de bedoeïen…), gingen we op tocht door rotsmassa’s heen. We hadden drie stops om te bezinnen, uiteraard over de Bijbel, vooral Mozes. De laatste lezing was niet goed, vond ik. Te subjectieve benadering ten nadele van de sobere objectieve bijbelse betekenis. Ik had ook last van hoofdpijn, hoewel ik zeer vele dronk. Een pilletje hielp me uit die miserie. Onze woestijnervaring eindigde met een middagmaal op de derde stop. De jeeps waren met onze bagage rondgereden, want deze konden niet over de weliswaar lage heuvelrug. Zowel de bedoeïenen als de Egyptische gids werden hartelijk bedankt. De safaririt door zand en stenen was een hele ervaring. De rit op woestijnbodem duurde zeker drie kwartier.

De vier jeeps brachten ons dan naar ons hotel aan de Rode Zee. Wat een contrast: van de uiterste materiële soberheid naar een weliswaar eenvoudig hotel, met strand- en andere toestanden, onder andere koraalriffen. Eerst nam ik een douche en rustte wat in de frisse lucht van de kamer (airconditioning). Daarna deed een zwempartij in de Dode Zee en gewoon luieren op een strandzetel me veel deugd.

Job - Betlehem

Dit is mijn tweede bericht vandaag. De foto's werden op 9 mei toegevoegd. Op het einde van de dag zijn we even in de nieuwste winkelstraat gaan wandelen. Hier een stuk van de gebouwen die gewoon van elders naar hier verplaatst werden. De nummers van de stenen zijn nog steeds zichbaar.

Deze voormiddag ging mijn familie zelf op weg. Ze bezochten meer dan voorzien, maar kwamen vermoeid terug van de wandeling op de steile helling naar de top van de olijfberg. Ze bezochten: de Alle Naties Kerk in de Hof van Olijven, Dominus Flevit, het joods kerkhof, de Onze Vaderkerk, het graf van Maria en Jozef, de Getsemanegrot en de Betesdavijvers. Flink gewerkt op één voormiddag!

Voor mij begon de laatste cursus, namelijk over Job. De inleiding was algemeen, maar zeer accuraat en haarscherp gegeven door dezelfde zeer goede professor als voor de Pentateuch.

Deze namiddag trok ik met mijn familie naar Betlehem. Bewust gingen we met het openbaar vervoer, zodat ze op één namiddag vele ervaringen hadden: het door moslims georganiseerd openbaar vervoer, een echt checkpoint, de geboortekerk, het herdersveld, het zicht op een joodse nederzetting in Palestijns territorium, de taxi's in Palestijns gebied, de sfeer in een Palestijnse stad... Voor mij zat er ook iets nieuws in: de melkgrot. Het verhaal vertelt dat Maria daar aan Jezus borstvoeding gegeven heeft, en dat ze daar een druppel melk verloren heeft. Het is een grote grot, die prachtig gemoderniseerd is, tot heel mooie banken toe. Aan de herderskapel waren mijn broer en zijn vrouw uitermate geboeid door een mierenkolonie, die allerhande materialen naar het mierennest brachten. Mijn schoonzus hielp zowaar een mier met een stengeltje droog gras (of zo iets) een bijna verticale helling omhoog. De mier moet een bijzondere ervaring gehad hebben met deze heuse mierenvlucht. En bovendien op foto gezet! Deze drie leuke mensen laten via mijn blog groetjes doen aan alle bloglezers die ze kennen, in het bijzonder aan hun kinderen en kleinkind.

Na het avondeten toonde ik aan mijn familie mijn foto's van de bloemen- en plantenverzameling. Alweer een heel mooie dag.

Flashback 3: Sinaï dag 3/5

Ik schreef deze tekst op de avond zelf. De foto's zijn ingevoegd op 8 mei. Foto 3 is getrokken vanop mijn kameel. Foto 4 is de beste foto van de vele die ik trok van de zonsopgang. Doordat het wat bewolkt was, kregen we geen echte explosie van licht te zien. De eerste foto toont hoeveel mensen er al terug naar beneden gingen, toen wij nog naar de echte top moesten vertrekken. Foto 2 toont de kapel op de top. De kapel was jammer genoeg niet open.

De wekker stond om… 2 uur, ja ’s nachts! Want we moesten om 3 uur bij de kamelen en hun begeleiders (allen bedoeïenen) achter het klooster zijn. Die brachten ons naar het theehuis Abraham, na een tocht van 75 minuten. Bevreemdend mooi: in volle duisternis, quasi stil, tsjok je omhoog en kan je de vele sterren bewonderen. Het is anders dan op een paard rijden. Je wipt niet op en neer, maar beweegt eerder met de heupen naar voor en achter. Toch ook lastig voor de binnenste dijspieren en een beetje voor de rug, natuurlijk omdat we dat niet gewoon zijn.

Er was veel volk op weg naar boven. In totaal zijn er 350 kamelen, maar nog meer mensen gaan te voet. Sommigen slapen op de top van de Sinaïberg. Ik ruik nu nog de geur van de kamelen.

We gingen na een koffie op een schitterende plaats zitten en bewonderden in perfecte stilte de zonsopgang gedurende een half uur. Toen de zon net op was, vierden we eucharistie rond Christus als hét Licht en zijn schittering in de transfiguratie op de berg Tabor.

Van de 32 gingen we dan – na het ontbijt – met 26 naar de top, een half uurtje stijgen. Wat een pracht: al die vele bergen, waar je ook maar kijken kan. Ook daar hadden we een gebedsmoment met een vuurtje en onder andere het schitterend zonnelied van Franciscus.

Het is een unieke ervaring, ook al is het niet historisch zeker dat juist deze top de bergtop is waar Mozes de Tien Woorden van God ontving, of beter, waar we het verhaal van de Tien Woorden moeten situeren. Het is hoe dan ook een diep-heilige, sacrale plaats voor de joden, de moslims en de christenen. Het is dè plaats waar we Mozes kunnen gedenken.

Achteraf gezien had ik toch liever het verhaal van de Tien Woorden uit Exodus daar horen voorlezen.

We gingen te voet terug naar het klooster. Tegen 12 uur moesten onze pakken klaar zijn, want na het middageten vertrokken we met de bus terug richting Israël. Maar halverwege tussen het klooster en de grens stopten we bij een andere bedoeïenenfamilie. Weer hartelijk onthaal met thee. Vijf jeeps brachten ons 20 minuten van de baan af, de woestijn in. Geen weg te bespeuren hier. STILTE en DROOGTE. En verder niets dan steen en zand. Geen WC’s, geen douches… Back to basics. De bedoeïenen gaven ons enkel een driecentimetermatje om op het zand te leggen en een warme slaapzak. Op jeugdkampen heeft men meer! Het wordt slapen onder de sterren. Bij aankomst was het boven 30° en omzeggens windstil.

We kregen een uur meditatietijd. Mijn meditatie was over de Tien Woorden, die wij doorgaans de Tien Geboden noemen. Eens te meer kwam ‘sabbat’ met zijn rijke betekenis naar boven drijven. Ik moét daar iets mee doen na mijn sabbatjaar.

Een ploeg van vijf bedoeïenenmannen bereidde ons een thee of koffie met koekje en ook onze maaltijden bereidden ze ter plaatse, al waren de kippen op voorhand al eens voorgebakken. De rijst en wat rauwe groenten maakten dat we een stevige maaltijd achter de kiezen hadden. Benieuwd wat de woenstijnnacht aan verrassingen in petto heeft!

Ein Karem - YadVashem 3

Dit is mijn tweede bericht vandaag. De foto's zijn op 9 mei ingevoegd. De vierde foto is het einde van de lange tentoonstellingsgang in de vorm van een zeer lange tent. Op het einde loopt deze dus uit op het licht, iets hoger dan de rest en iets wijder ook. Dus helemaal geen zwarte muur als eindpunt, juist integendeel. Ik vind deze architectuur prachtig om zonder woorden heel veel te zeggen. De eerste foto is een schitterend voorbeeld om de waarde van de sabbat uit te drukken: de één in het midden integreert de tweemaal drie dagen van de week, en wel in de verbinding met God. Foto drie: de eeuwige stenen, waarmee onze joodse broeders en zusters zoveel doen en zeggen. En het kunstwerk dat je ziet sprak mijn schoonzus heel diep aan.

De tweede morgen op rij ging ik met mijn familie ontbijten bij de zusters van Don Bosco, waar ze overnachten. Hier was het jammer genoeg volzet. Toch is het maar 15 minuten wandelen. Dus zeer nabij.

Om 8 uur vertrokken we naar de contemplatieve gemeenschap van de zusters van Sion in Ein Karem. We kwamen er een half uur later aan dan voorzien, omdat er wegenwerken aan de gang waren. Ik was daar al geweest om de actieve gemeenschap te bezoeken, maar toen hadden we die deelgemeenschap niet bezocht uit respect voor het contemplatief karakter. Ik ging voor in het Frans, voor de eerste keer van mijn leven. Met preek en al. De zusters zongen héél mooi! Mijn schoonzus zong op prachtige wijze een mooi Marialied, een verrassing voor de zusters en het handvol andere aanwezigen, wat zeer sterk gewaardeerd werd. We ontmoetten een Vlaamse zuster van Kalmthout, die daar al tien jaar is. Uiteraard wilde ze zolang mogelijk praten in het Nederlands. Jammer dat we daar niet meer tijd voor hadden. Het was een sterke ervaring. Mijn schoonzus was bijzonder geëmotioneerd omdat ik in de voorbeden een gebed vroeg voor hun eerste kleinkind Mattis, zijn ouders (zie eerder in deze blog op 19 maart) en ook voor de dochter en haar man.

Het bezoek aan de beide kerken in Ein Karem was een voltreffer, ook al omdat mijn broer en schoonzus lid zijn van de Orde van Sint-Jan de Doper. Juist daarom had ik hen dit bezoek voorgesteld. Per toeval ontmoette ik opnieuw een Italiaanse priester, met wie ik heel wat gesproken had op onze lange tocht naar Emmaüs-Latrun (zie paasmaandag).

We aten een kleinigheid in het holocaustcentrum YadVashem (zie eerder) en bezochten dan de grote, lange hal, maar vooral alles wat buiten te zien is. We hadden met ons vier zeer mooie en indringende gesprekken over alles wat met onze joodse broers en zusters te maken heeft doorheen de vele eeuwen van hun geschiedenis. Eens te meer is het duidelijk dat samen zaken bezoeken, iets ondernemen... ons dichter bij elkaar brengt, ook al kennen we elkaar zeer goed. Ik leer veel van de broer van mijn schoonzus, die een uitzonderlijke geschiedeniskennis en -interesse bezit. Ik werd meer dan de eerste keer in het hart geraakt door het herdenkingsmonument voor de 1,5 miljoen joodse kinderen die in WO II vermoord werden. Dat is toch echt wel de gruwel in zijn uiterste, uiterste limiet!

We leverden onze huurauto af en togen naar Sint-Petrus van het Hanegekraai. Daar bezochten we enkele dingen buiten de gebouwen, want deze waren besloten. En dan namen we deel aan een feest, waar we met ongeveer 45 mensen aanwezig waren. Zes mensen van ons bijbelprogramma wonen namelijk daar, omdat er hier te weinig bedden waren. En ze hadden ons uitgenodigd. Net voor het eten zong mijn schoonzus een ander lied, wat zeer gewaardeerd werd. Het was een warme en gezellige avond, met vele gesprekken en contacten, onder andere met een Vlaming en een Nederlander, die ik nog niet eerder ontmoet had. Dankbaarheid vervult mijn hart, alweer, maar toch ook weer anders. Familie is toch altijd familie en ik ben zo gelukkig met mijn uitermate goede familiebanden!

Flashback 2: Sinaï dag 2/5

Ik schreef dit bericht op de dag zelf. De foto's zijn op 8 mei ingevoegd. Foto 3 is de waterput, waar Mozes de zeven dochters van zijn toekomstige schoonvader Jetro zou geholpen hebben bij het drenken van de kudde, waarvoor hij zijn vrouw kreeg. Deze waterput bevindt zich in het klooster. Daarrond zijn heel wat scenes uit Mozes' leven afgebeeld, onder andere het verhaal van Mozes' eerste ontmoeting met de Heer bij de brandende braamstruik (foto 1). De tweede foto toont die braamstruik, die nu dus duidelijk niet meer brandt...

Onze Egyptische gids vertelde ons deze morgen eerst de bijzonderheden van het klooster, de kerk… Eerst weren er kluizenaars in deze buurt, die in verschillende grotten woonden, in uiterste armoede. Pas later kwam het gemeenschapsleven. Het bezoek aan het klooster, de kerk en het museum waren van uitzonderlijk belang. Hier is de bron, waar Mozes zijn vrouw leerde kennen, het brandend braambos is hier, de fameuze oorspronkelijke icoon ‘Christus Pantokrator’ uit de zesde eeuw en vele manuscripten en kunstvoorwerpen van het hoogste niveau. Het klooster bezit 2500 iconen. Hier rust onder meer het oudste manuscript op papier (einde 10de eeuw) van heel de wereld. We mochten ook het knokkelhuis zien: de monniken hebben slechts zes graven. Bij elk overlijden worden de beenderen bij de andere gelegd, zodat de overledene daar kan begraven worden.

Alles ademt hier Mozes uit met de rijke verhalen, die zo belangrijk zijn voor joden, christenen en moslims. Juist daarom werd het klooster nooit vernield, maar het genoot altijd de hoogste privileges, zelfs toen Napoleon hier de plak zwaaide!!!

Om 16 uur was onze groep welkom in het getijdengebed van deze Grieks-orthodokse monniken, een privilege dat slechts weinig bezoekers te beurt valt, zelfs pelgrims niet. Inhoudelijk heb ik niets begrepen op drie woorden na: allelluia en kyrie eleison. Een voorganger bewierookt heel de kerk, vooral het altaar en de vele ikonen, maar ook elke mens, die een icoon van God is. De dienst duurde bijna een uur.

Hoe mooi zijn de bergen hier: één en al graniet in vele kleuren! Ik raak er niet op uitgekeken. Hoe hard de rotsen ook zijn, wind en zand hebben er doorheen vele miljoenen jaren prachtige kunstwerken uit geformeerd! Maar oorspronkelijk was dit een zee. De vele vissen die stierven zijn op de bodem een massa geworden, die door de hoge waterdruk versteend is. Later heeft de aarde deze steenmassa’s naar boven geduwd. Men vindt dus heel wat fossiele stenen, met indrukken van vissen. Dus heeft ook het zeewater veel vorm gegeven aan deze prachtige rotsmassa’s.

Voor de rest was het genieten van het zomers weertje, de uitzonderlijke rust, de siësta, de bezinning en het gebed. Het maakt een diepe indruk op ons allen hier te mogen zijn, in dit klooster dat een reuzengeschiedenis heeft, zoals weinig kloosters hebben. God, wat een genade!