Doornenkroonfeest - kamermuziek

Gisteren was er in de basiliek hier, waar we verblijven, een bijzonder feest, het feest van de 'Doornenkroon'. Dat is namelijk de naam van deze basiliek. Hier immers werd Jezus 'gekroond', maar met doornen, tekenen van lijden. Daarvoor kwam dezelfde hulpbisschop op rust (foto) als die van het Don Boscofeest in Ratisbonne (zie 31 januari). Een mooie eucharistieviering en heel geschikt bij het begin van de vasten.

Gisterenavond ging ik dan naar een concert van kamermuziek (foto). Eerst zat ik in de YMCA, zoals een zuster me hier had gezegd. Maar daar zeiden ze dat het in de YWCA was. (M = voor mannen; W = is voor vrouwen/women). Dus twee kilometer de andere kant op, allemaal in de regen. Maar het loonde de moeite. Ongeveer 1,5 uur prachtige muziek van Teleman, Beethoven, Schumann... Elf muziekanten en één zangeres. Deze zong ook een mooi wiegeliedje voor Jezus-in-de-kribbe. Er waren heel wat jonge mensen, tot zelfs een paar kinderen toe. Het jongste meisje (viool) was naar schatting ongeveer acht jaar! Een zeer mooie avond! Jammer dat er slechts een 25-tal toehoorders waren. De muziekanten en de zangeres verdienden een groter publiek.

Dit weekend komt er nog meer regen, wellicht de laatste regen. Daarna moeten ze hier minstens zes maanden wachten eer het weer kan regenen. Tot donderdag hadden ze nog maar 40 % van het water dat ze nodig hebben om die lange periode te overbruggen. Dat er dus maar véél water valt, hier. Ik maak van dit laatste regenweekend gebruik om een boek te lezen: "De Bijbel als schepping". Daarin spelen de getallen een zeer grote rol. Na het eerste hoofdstuk kan ik zeggen dat het me zeer sterk boeit.

En ondertussen is reeds 30 % van mijn verblijf hier voorbij. Het gaat snel. En iets wat ik al zolang wilde zeggen, maar telkens vergeet: je mag gerust mijn blogadres doorgeven aan wie geïnteresseerd is. Het is een openbare blog. Want je kan ook een blog maken, waar de beheerder beslist welke e-mailadressen toegang krijgen. Bij mij is dat dus niet zo.

Vele Jezussen? - einde cursus Romeinenbrief

Gisterenavond zijn we met enkelen naar de salesianen van Ratisbonne geweest, om naar een spreker te luisteren. Onderwerp: verschillen tussen de Jezus van de Israëli en van de Palestijnen. Heel boeiend! Het ging niet over vroeger, maar over nu en hoe men in folders, websites, gidsing enz. Jezus (en anderen) gebruikt / misbruikt om de eigen belangen te verdedigen. Twee voorbeelden. Een joodse gids die verkondigt dat het in Betlehem te gevaarlijk is. Een grote leugen! In Betlehem wonen dan ook vooral Palestijnen en geen joden. Of een andere gids die het bezoek aan Yed Vashem, dé gedenkplaats van de holocaust, op zaterdag plaatst, goed wetend dat het dan sabbat is en dat dit museum dan natuurlijk gesloten is... En zo kregen we heel veel voorbeelden met zinvolle commentaar. Of hoe pelgrims bedrogen en gemanipuleerd worden. In dit complexe land is dat natuurlijk niet moeilijk. Hoe zullen de pelgrims de uitspraken juist inschatten? Op de foto zie je Zuster Abraham, vriendin van het huis, die gisteren 77 was en 2x7 kaarsjes mocht uitblazen. Heerlijke taart!

De professor van de Romeinenbrief valt me enorm tegen. Ik zal dan ook zijn lessen niet meer volgen. Ik heb veel respect voor zijn kennis van Paulus, maar hij is geen leraar. Hij eet vele letters en zelfs volle woorden op, zodat ik zijn Engels maar heel gedeeltelijk kan begrijpen. We krijgen niet eens de tijd om de tekst zelf te lezen en in zijn uitleg is hij zo verward, dat heel de schoonheid van deze schitterende brief verloren gaat. Maar als dit de enige cursus is die tegenvalt (op 10), dan valt dit best wel mee.

Kunst - boek - proloog Johannesevangelie

Dit sabbatjaar wordt ongetwijfeld ook zéér sterk getekend door kunst. Dat was zo in Rome en nu is dat niet anders. Grote kunst in kerken, vloeren... maar ook in kleinere voorwerpen. Religieus en niet-religieus. De middenste foto is een detail van het kruis rechts. Het hele kruis is iets meer dan een meter hoog, volledig in hout en vol bijbelse taferelen. Hout spreekt me altijd sterk aan. Ik vind het een warm materiaal. En het heeft zeker ook veel te maken met mijn opvoeding: mijn vader was een timmerman.

Van mijn gemeenschap kreeg ik, net als elke medebroeder, met nieuwjaar het boek dat ik gevraagd had: Kard. Walter Kasper, Dienaar van de vreugde. Leven als priester, dienen als priester, Lannoo, Tielt, 2008, 174 p. Uitermate goed! Wat de auteur over de priester zegt, gaat ook in sterke mate op voor religieuzen en voor geëngageerde christenen. Maar eigenlijk zou elke christen dit eens moeten lezen. Want er zit een prachtige visie in, die ons een stap vooruit helpt in de opbouw van de Kerk van de toekomst. Hij trekt radicaal de kaart van de priesters die in gemeenschap leven. Een sterke aanrader!!!

Deze voormiddag was weer een hoogvlieger. Onze Vietnamees had het de hele voormiddag over de eerste achttien verzen van het Johannesevangelie. Met wat voor visie! Wat is het evangelie prachtig. De professor vertelde alweer wat meer over zijn leven. Hij verloor zijn moeder toen hij twee jaar was en van al zijn broers en zussen (ze waren met zes), is alleen hij nog in leven. Toch beschikt hij over een prachtige dosis humor. Zo'n mensen ontmoeten is op zich al een genade.

Altijd Kerstmis - Universiteit

Dank voor zoveel verjaardagswensen: ik werd er onder bedolven! En de kwis: je ziet het winnend team (op vijf). Een Iers-Koreaans-Canadees-Belgisch-Filippijns team! Nu moeten we wel wachten tot Pasen om de prijs op te peuzelen, verdorie.

Deze voormiddag zijn we naar de stad geweest, waar het altijd Kerstmis is! Eerst naar zusters, die op een ongelooflijk moedige manier christelijke gezinnen in moeilijkheden helpen: relatieproblemen helpen oplossen, huizen renoveren en/of uitbreiden, onderwijs mogelijk maken, verloofdencursussen geven... Onze Filippijn nam een Amerikaans hoedje en ging rond voor een omhaling. Er werd overvloedig gegeven.

Zaterdag was ik reeds in de geboortekerk geweest. Ik heb gedaan wat miljoenen en miljoenen mensen gedaan hebben: de plaats aangeraakt waar Jezus volgens de traditie geboren is. Ik heb gebeden voor allen die een kindje verwachten, voor de kinderen, voor allen die nog een kindje zullen verwachten. Vandaag hadden we eerst de eucharistie, met een vreemde combinatie: kerstdag vieren, met kerstliederen en al en aswoensdag met het askruisje. Maar daar kan dat. De gids gaf daarna zinvolle uitleg over de kerken en de geschiedenis ervan.

De herderskapel is prachtig. Je ziet de mooie fontein die buiten voor de kapel staat. De grot geeft een goed beeld van het leven van vele mensen in die tijd.

Tenslotte waren we welkom in de Universiteit (eerste foto) van Betlehem met bijna 3000 studenten, opgericht door de Broeders van de la Salle. 75% moslims, 25% christenen. 70% meisjes, 30% jongens. Na een video over de universiteit mochten we vragen stellen aan drie studenten. Van één van hen is het ouderlijk huis tweemaal (!) door de Israëli verwoest geweest. En toch zegt hij: "Ik geloof in vrede en ik heb hoop op een betere toekomst." Bij de terugkeer hebben we een half uur oponthoud gehad aan het checkpoint. Vele Palestijnen verliezen daar elke morgen 1 tot 2 uur of meer en 's avonds is het nogmaals aanschuiven.

Ik wens allen een zinvolle vasten en voorbereiding op Pasen.

Christus Flevitkapel - Getsemanigrot

De zusters en de groep waren het niet vergeten: wat een hartelijheid voor mijn verjaardag! Deze middag was er een heuse verjaardagstaart met vier kaarsjes, omdat er meteen vier verjaardagen gevierd werden. Ik tracteerde de groep deze morgen met een mooie morgenbezinning in de vorm van een powerpointpresentatie met schitterende foto's van bloemen. Ik kreeg ze zelf een maand geleden toegestuurd en vertaalde ze met de hulp van een Ier in het Engels. En bij de koffie konden ze genieten van de overbekende arabische zoetigheden met héél véél suiker en honing.

Deze voormiddag traden twee nieuwe professoren aan. Een joodse vrouw met internationale faam komt ons in vier uren het jodendom uitleggen. Een Vlaamse witte pater uit Olen legt ons in vier uren de islam uit. Ook hij is internationaal heel bekend en een specialist die veel advies geeft, ook in het Vaticaan. Allebei hebben ze een onmogelijke opdracht: in vier uren een hele godsdienst uitleggen...

Op deze mooie namiddag ben ik even tot aan de Christus Flevitkapel geweest, een 20' stappen. Op deze plaats wordt herinnerd aan de plaats in het evangelie waar Jezus weent (flevit in het Latijn) over de stad, omdat ze Gods profeten doodt... De kapel is gemaakt in de vorm van een traan (foto). Ze is klein gehouden: er kunnen zowat 40 mensen in. Je hebt er uiteraard een prachtig zicht op de stad, vooral ook op het tempelplein. Deze kapel ligt even boven de Hof van Olijven.

In het terugkeren ging ik binnen de grot (foto), die Getsemane genoemd wordt. Dat betekent letterlijk olijfpers. Daar worden twee evangelische feiten herdacht. Vooreerst liet Jezus de acht leerlingen daar achter, toen Hij tijdens de laatste nacht van zijn leven ging bidden in de Hof van Olijven, en drie leerlingen meenam. In die grot wordt ook de Judaskus gesitueerd en de gevangenneming van Jezus. In een ander stuk van de grot wordt de hemelvaart van Maria herdacht (15 augustus).

En vanavond vieren we vette dinsdag. Na het eten wordt een quiz gehouden. Benieuwd wat het zal worden! Dit is dus een uitbundige dag vol feest.

Amosactualisatie - het weer

In mijn hand zie je mini-sinaasappeltjes liggen. In Cremisan mochten we ze proeven. Men eet ze met schil en al op. De schil geeft een scherpe smaak in de mond. En zo leren we hier constant plaatselijke eetgewoonten kennen. Op de rechterfoto zie je onderaan een nieuw aangeplant stuk wijngaard en in de verte het klooster.

Deze morgen werden we aan het werk gezet: met vier groepen mochten we, vertrekkend van teksten uit de profeet Amos, een bezinning maken voor de hele groep. Elke groep verzorgde een vierde van de bezinning. Er moest onder andere een actualisatie in zitten: omtrent de politieke machthebbers, omtrent de rechters, omtrent de ondernemers, omtrent de priesters. Onze groep moest rond de priesters werken. Het werd een mooie bezinning. Wij kwamen laatst en ik gaf aan de hele groep het teken mee van de open handen: elk opent zijn rechthand met de palm naar boven, ten teken dat men bereid is steun te bieden aan wie hulp nodig heeft, de armsten het eerst; maar links opent men de hand met de handpalm naar onder, ten teken dat men zelf ook hulp wil aanvaarden. Dit laatste helpt om het clericalisme en paternalisme te overwinnen. En toen baden we het Onze Vader, elk in zijn eigen taal. De reacties waren dankbaarheid.

En het weer... We hebben zeer koude, natte en gure dagen achter de rug. Regen en gisteren hadden we een zware hagelbui in Cremisan. Vele lokalen hier hebben geen centrale verwarming. Een dikke pull komt dus goed van pas. Maar de mensen klagen hier niet. In Betlehem heeft onze gemeenschap twee zeer grote citernen liggen, om zoveel mogelijk water te stockeren. Onze medebroeders van de wijngaard waren zo blij met hun 2,2 cm water in de nacht van vrijdag op zaterdag. Het mag nog veel regenen voor hen. Dit land heeft twee regenmaanden: december en februari. Als het dan niet voldoende regent, komt het land, vooral de landbouw, in de problemen. December was al te droog en de eerste helft van februari ook. Nu dus regen. Volgend weekend beloven de weerberichten nog meer regen.

En daarnet ben ik bij de zusters van Don Bosco te Jeruzalem geweest, nog wel op 15' van hier. Buren dus. Ik mocht er een pakje en brief afgeven vanwege een Vlaamse zuster van Don Bosco voor een Engelse zuster die hier tijdelijk is. Wat werd ik alweer hartelijk onthaald! Ze willen me zeker nog eens uitnodigen voor een feest.

Betlehem - Cremisan

Met de vier salesianen hadden we dit weekend een bezoek aan de twee salesiaanse gemeenschappen in Palestijns gebied gepland: Betlehem en Cremisan. Het was zo druk, dat ik niets op mijn blog geplaatst heb. Na het o zo ernstig checkpoint, waar we toch vlot door mochten, bezochten we even de Geboortekerk. Daarover vertel ik woensdag meer. Ons eigenlijk doel in Betlehem was onze gemeenschap. Er leven vijf medebroeders, die deze salesiaanse provincie van het Midden-Oosten besturen: Israël, Palestina, Syrië, Egypte, Libanon en Jordanië. En zeven medebroeders maken de gemeenschap bij de werken uit. Er is een technische school van bijna 400 leerlingen, waarvan 6 meisjes, voor de afdelingen mechanica, automechinica, houtbewerking en drukkerij. De meeste leerlingen zijn moslims. Iets meer dan de helft komt in de voormiddag naar school, de rest in de namiddag. Er is een oratorium van 150 leden en een schitterende tentoonstelling van 250 kerststallen van over heel de wereld. Ook België is vertegenwoordigd (foto). De Unesco beschermt deze verzameling. De stad Betlehem is natuurlijk zeer geschikt voor een blijvende kerststallententoonstelling. 's Middags aten we mee met de medebroeders en smeedden we snel warme vriendschappen. Daarna bezochten we ook nog het salesiaans kunstcentrum: een tiental mensen maakt er van alles dat in verband staat met kerststallen en liturgie, vooral in het zeer hard maar mooi olijfhout. Ik ontmoette nog even twee van de vier zusters van Don Bsoco

Een medebroeder van Betlehem bracht ons daarna naar Cremisan, vijf kilometer verder, op nog geen kilometer van de scheidingslijn (de muur!) met Israëlisch gebied. Daar bleven we ook slapen. Het onthaal was zo mogelijks nog warmer en hartelijker. De geschiedenis van onze gemeenschap in Cremisan is zeer boeiend. Momenteel wachten ze om twee verdiepingen te vernieuwen, om dan een bezinningscentrum te openen. Dit huis heeft een eigen wijngaard, waarover ik al eerder in mijn blog vertelde, 36 ha groot! Met 15 verschillende producten, waaronder ook een brandy van 40°, die we als slaapmuts(je) gebruikten. Maar aan tafel dronk ik de enige echte wijn van het wijnwonder te Kana (foto)! Héél lekker. Wijn die toen al zo goed was en nog 2000 jaar verder gerijpt is... (mmmmmmm!). Ik las er ook het vervolg van de besluiten van ons laatste algemeen kapittel en maakte het ontwerp van een belangrijk document. Na het avondgebed gaven we naar goede salesiaanse gewoonte met drieën een avondwoordje: één van de twee Indiërs, de Kroaat en ik. Voor het eerst deed ik dit in het Italiaans. Want dat is wel vreemd: in beide gemeenschappen is de voertaal nog steeds Italiaans, ofschoon de drie hoofdtalen in dit land Arabisch, Hebreeuws en Engels zijn. De salesianen zijn hier toch al sinds 1891!

Cremisan is zeer geschikt voor een retraite: rustig, mooie uitzichten (men kan bij goed weer Jeruzalem zien liggen), veel wandelmogelijkheden in de wijngaarden...

Wat is het heerlijk op zoveel plaatsen ter wereld echt hartelijk welkom te zijn bij onze medebroeders. Ik wil zeker nog eens terug gaan om het oratorium van de zusters te Cremisan te bezoeken. Onze medebroeders garandeerden ons dat deze zusters pedagogisch zeer sterk bezig zijn.

Talen - stenen

Deze middag eindigde onze cursus over het Marcusevangelie. Ook vandaag weer ging het over roeping. Hoe men eerst "broeders" is, dan "vissers van mensen", dan "leerlingen" en dan pas "apostelen" en wat dit allemaal inhoudt. Het grote kader en het fundament is het Oud Testament: het Scheppingsverhaal, de Sinaïberg met de Tien Geboden of het Nieuw Verbond, de profeten... Prachtig en fundamenteel! Met één thema een heel evangelie samenvatten, het is een zeer goede aanpak.

Dit brengt me vanzelf bij de talen. Want de Bijbel is hoofdzakelijk in het Grieks geschreven, al gebruiken de professoren ook af en toe wat Hebreeuws, gelukkig met de nodige uitleg. In de stad en in dit land worden de aanwijzingen doorgaans in drie talen gegeven (zie straatbordje foto): Hebreeuws, Arabisch en Engels. Het verbaast me nog steeds hoeveel mensen hier Engels spreken, ook jonge snaken. Daarnet nog in de winkel: een kereltje van rond de 12 jaar of misschien zelfs jonger, bediende me in het Engels. Voor het geld doet men natuurlijk veel en hier komen miljoenen bezoekers langs... In onze lessen en in de groep wordt uiteraard Engels gesproken. Het aantal mensen dat Engels als moedertaal heeft, is zeer groot. Dat voelen wij, niet-Engelssprekenden, goed aan. Het is opmerkelijk hoe weinig andere talen de Engelssprekenden kennen. Voor mij valt het mee om de lessen in het Engels te volgen, gelukkig maar.

Gisteren hadden we een eucharistie in het Koreaans, met een korte preek in het Engels. De drie Koreanen in de groep wilden een gedachtenisviering houden voor hun overleden kardinaal Kim. Een groot man, zo blijkt uit hun woorden. Voor de kyrie werden we uitgenodigd in het Koreaans te zingen. Wat we zo goed mogelijk deden.

Op de tweede foto zie je één van mijn beste foto's tot nog toe. Dubbelklik erop en je merkt hoe scherp hij is. Vanaf onze eerste studie-uitstap ben ik diep getroffen geweest door de dorheid van dit land, vooral door de stenen. En dit land doet dan ook heel veel met stenen. Op vele manieren. Niet toevallig dat men stenen op de graven legt, als teken van verbondenheid over de dood heen. En stenen zeggen zoveel, zeker in dit land met zo'n bewogen geschiedenis. Als de stenen konden spreken!

Deze namiddag neem ik een rustmoment. Want ze bieden hier zeer veel aan. Al verschillende groepsleden hebben afgehaakt voor een activiteit, een dag of zelfs twee. Gezien onze groep gemiddeld tamelijk oud is, vind ik dit ook heel normaal. Zowel fysisch als mentaal is dit een veeleisende cursus. Fysisch: trappen, veel stappen in een bergachtig gebied... En mentaal komt er zoveel op ons af: in groep leven met zoveel diverse culturen, de lessen, de studiebezoeken, de religieuze impressies...

Morgen zal ik wellicht geen bericht op mijn blog plaatsen. Tenzij ik op de plaats waar we heengaan de kans krijg om op internet te gaan.

Bezoek uit Rome - Johannes

Daarnet alweer een nieuwe leeuw gevonden. Als je erop dubbelklikt, zie je hoe kunstig elk detail is. Het is een gift van iemand aan de stad op zijn 60° verjaardag. Hij staat aan de ingang van het gemeentehuis, komend uit de oude stad. Ik zag de leeuw toen we terugkwamen van de salesiaanse gemeenschap. Een overste uit Rome had ons uitgenodigd voor een informele ontmoeting. Op de foto zie je in het midden don Cereda, lid van de algemene raad te Rome en verantwoordelijke voor de vorming. En de drie andere salesianen, die samen met mij deel uitmaken van het bijbelprogramma hier. Van links naar rechts: Ivan van Croatië, missionaris in Ghana, Policarp, Indiër en missionaris in Nepal en Andrew, Indiër, werkzaam in Indië. De ontmoeting was hartelijk. Don Cereda betoonde zeer veel en spontane interesse in elk van ons vier. Hij kent de situaties waarin we leven zeer goed, zo blijkt uit zijn reacties.

Deze morgen begon alweer een nieuwe cursus, namelijk het Johannesevangelie. De professor is een Vietnamese jezuïet, die negen jaar in zijn eigen land in de gevangenis heeft gezeten en er niet één letter mocht lezen. Zijn aanpak houdt veel beloften in.

Ein Karem

Vandaag zijn we naar een dorp op 7 km van hier geweest, Ein Karem. Daar staan twee belangrijke kerken. De eerste is de Visitatiekerk (foto links), die herinnert aan het bezoek van Maria aan haar nicht Elisabeth en natuurlijk ook aan haar man, de hogepriester Zacharias. In de bovenkerk vierden we de eucharistie. In de benedenkerk herinneren schilderijen aan belangrijke gebeurtenissen van Johannes de Doper. Buiten is op een muur in vele talen het Magnificat aangebracht, een gebed dat priesters en religieuzen en vele anderen elke dag bidden. Ook in het Nederlands staat het er.

In het centrum staat de Johannes de Doperkerk. In die kerk bevindt zich een plaats, waar de traditie van beweert dat Johannes de Doper daar geboren is (zie foto rechts). De kerk valt op door de wit-blauwe porseleinen tegeltjes, die van Delft zouden kunnen komen, maar ze zijn Spaans-Portugees. Hier bevindt het Benedictus zich in vele talen op een buitenmuur, maar niet in het Nederlands.

In het klooster van de Zusters van Sion, dezelfde van ons klooster hier te Jeruzalem, kregen we een mooie opdracht om te bezinnen rond en te bidden met het magnificat en Lucas hoofdstuk 1-2. Zo kunnen de bijbelse teksten tot in de diepte van de ziel binnensijpelen. Het was voor mij een mystiek moment: moge God ons allen "zwanger maken" van Christus en van de grote profeet Johannes de Doper. Zoals God eens in Nazareth en Ein Karem een begin maakte van een nieuwe fase in de geschiedenis, zo moge Hij ook met ons een betere toekomst laten aanbreken.

Daarna kocht ik een Italiaans ijsje. Ja, je leest goed: in Ein Karem zag ik twee winkeltjes met vele soorten gelati. Even terug in Rome dus. En ik trok een reeks foto's van mooie planten en bloemen, ook met de sterke inzoemlens. Want de lente is hier al een tijdje in het land. Al was het enkele dagen koud. Morgen krijgen we zomers weer, maar daarna kondigen ze minstens vier dagen regen aan. Israël zal dansen!

Gaza

Na een zeer goede voormiddag over het Marcusevangelie (eindelijk lezen we de tekst zelf), kwam een jonge zuster (foto) om 14 uur vertellen over haar ervaringen van tien dagen in Gaza. Ze was er niet tijdens de oorlogsfeiten, maar van zodra de mensenrechtenorganisaties binnen mochten - zij is lid van zo'n organisatie - zijn ze gaan helpen, observeren, foto's nemen, interviewen... Ze sprak ongeveer 70' aan de hand van veel foto's. Oorlog! Geweld. En vooral: de militairen hebben duidelijk burgers willen treffen, zelfs ambulances. Meer dan de helft van de slachtoffers zijn wellicht vrouwen en kinderen: het juiste aantal is echter nog niet bekend. Ze verdedigde uitdrukkelijk vele burgers van Israëlische kant, die heel veel doen voor vrede in die land. Deze korte maar hevige oorlog had iets heel speciaals: niemand kon vluchten, omdat de Gazastrook werkelijk hermetisch afgesloten is. Wel heel moedig van die zuster en allen die in Gaza hulp zijn gaan bieden. Maar de slechtste zijn natuurlijk de bewoners van Gaza. Wat een ellende en miserie! Het kan niet anders of dit kweekt haat en frustratie, basis voor nieuw geweld.

Varia 6

Je ziet links het decor in de kapel van de salesianen van Don Bosco te Jeruzalem, waar gisterenavond het Taizégebed doorging. Er was een twintigtal jongeren en samen waren we met zowat 35. Het was echt een Taizégebeuren. Veel en goed gezongen liederen, stilte, bijbellezing, een psalm. Ze hadden wel twee elementen toegevoegd: de vredeswens. Maar zinvol. En vrije voorbeden. En toen bad een meisje in het Nederlands zeker. Achteraf maakten we een praatje en er bleken vier Nederlandse meisjes te zijn! Een mooie avond.

Rechts zie je twee voetstappen op een vloer afgetekend. De man die mij vol enthousiasme die plaats liet zien, vertelde dat dit de plaats is waar Maria stond en voor het laatst haar Zoon Jezus ontmoette, voor Hij aan het kruis geslagen werd. Laat ons echter kritisch zijn: dat kan niet. Niemand heeft toen met een krijt of wat dan ook die plaats rond haar voeten afgetekend. Langs de andere kant doet het er niet zoveel toe. Historisch zeker is dat Maria in Jeruzalem was, toen Jezus gedood werd. Op basis van het evangelie nemen we aan dat ze Hem gevolgd is tot onder het kruis, zij en Johannes. En dat ze Jezus ontmoette op zijn kruisweg. En dat dit ergens in Jeruzalem moet geweest zijn, tussen de Antoniaburcht en Golgotha. Dus tussen de plaats waar wij hier wonen en de H. Grafkerk. En het is goed daar één plaats voor te hebben. Dat helpt vele mensen om dicht bij het lijdensmysterie van ons geloof te komen. En... uiteraard bracht de lieve man me in zijn winkel en probeerde me een kruisje te laten kopen. Tot ik de prijzen vernam...

Zo was ik gisteren ook in het huis, waarvan men daar beweert dat het het ouderlijk huis van Maria was, dus het huis van Joachim en Anna. Daar ligt ook de Sint-Annakerk, op 300 meter van hier. En zo zijn er vele, vele plaatsen. Soms heeft men echter twee tot zelfs vier plaatsen voor hetzelfde. Zo zijn er vier 'Emmaüssen', die alle vier met even veel kracht beweren hét Emmaüs te zijn... En er zijn twee Jezusgraven: de protestanten hebben hier hun eigen Jezusgraf.

Onze Brusselse witte pater was opnieuw zeer goed deze morgen: hij liet als nooit tevoren zien hoe je Amos moet lezen, wat alles betekent en hoe deze grote profeet wellicht in die tijd functioneerde. En wat profeet zijn in onze tijd dus zou kunnen zijn. Hij kreeg een spontaan applaus!

Grieks-katholieken - Getsemane - joods kerkhof

Zoals afgesproken ben ik naar de eucharistie van de Grieks-Melchitische Katholieken geweest, op uitnodiging van hun patriarch (op de foto met de staf), een zeer vriendelijke, gewone, gemoedelijke man. Er waren ook een aantal Franse priesters. De derde van links is van Metz en al voor de 40° maal met een groep in Jeruzalem. Hij werd speciaal bedankt.

De viering duurde 1,5 uur. De onderdelen zijn herkenbaar voor ons, maar de volgorde is wel wat verschillend. Er zijn echter grotere verschillen. Ze zingen alles, gebruiken voortdurend wierook, maken zeer vaak het kruisteken, buigen, houden drie processies binnen de kerk en het altaargebeuren is gedeeltelijk afgesloten in het koor: alleen de priesters en diakens mogen er komen (de diaken mag er voor het groot dankgebed en de consecratie niet bij zijn). Je ziet mij in hun priestergewaden: zes verschillende onderdelen. Na de viering kregen we een espressootje.

Dan ben ik naar Getsemane of de Hof van Olijven geweest. Er is daar een kerk gebouwd om eraan de herinneren dat Jezus tot zijn Vader bad om 'de kelk van zijn lijden en dood aan Hem te laten voorbijgaan'. In de kerk is een stuk rots vrij gelaten, net voor het altaar van zowat 7 meter vierkant. Ik heb in die kerk gemediteerd en uit het brevier het middaggebed van Goede Vrijdag gebeden. Dan heb ik mijn voorhoofd en twee handen op die rots gelegd en ook daar al het lijden van anderen, mij ooit toevertrouwd, aan Christus gegeven. Ik heb Hem gevraagd dat lijden te dragen en tot verrijzenis om te vormen. Ik heb Hem bedankt voor wat Hij voor ons gedaan heeft en nog doet.

Daarna heb ik heel rustig een uur op het nabij gelegen joods kerkhof gewandeld. Op de zerken staan teksten uit de Torah (de vijf eerste boeken van hun Bijbel) - zo vermoed ik althans, want ik kan natuurlijk geen Hebreeuws lezen. En op veel graven liggen steentjes en stenen, zoals je dat kan zien in de prachtige film 'Chindlers list' van Steven Spielburg.

Leeuwen - boodschappen - lezen

Het is opvallend hoeveel leeuwen er in Jeruzalem en Ramallah te zien zijn. Je zag er reeds op eerdere foto's: op de fontein (Duits geschenk aan Jeruzalem), op een kruispunt in Rammalah.

De blauwe rechts staat aan de ingang van een winkelcentrum. De rood-gele zomaar voor een gebouw. En de grijze hoog boven op een gewichtig gebouw. Wat ik bij het nemen van de foto niet gezien had is de tekst op de plaat onder de rechterpoot van de koning der dieren: "Vrede met U. Evangelist". Hier nog wel een prachtig gevleugelde leeuw. Zelfs op heel wat vuilbakken staat een leeuw afgebeeld. De Bijbel zelf geeft daar natuurlijk aanleiding toe. God is als een leeuw die brult... Elke evangelist heeft een symbool. De leeuw staat voor Marcus, één van de twee evangelisten die we hier bestuderen. Er komen overigens heel wat dieren in de Bijbel voor. Dus niet alleen leeuwen in Vlaanderen. Al doet elke leeuw hier me wel even aan Vlaanderen denken.

Deze voormiddag ben ik wat boodschappen gaan doen. Ik ben meteen naar de kapper geweest. En heb een half uur gezocht naar de kerk waar ik morgen om 9 uur moet zijn en belandde zowaar bij alweer een andere bisschop in zijn bureel. Hoeveel bisschoppen, patriarchen... zouden er hier in deze heilige stad zijn?

En dan heb ik me op het hoogste terras gezet, hier in ons Convent, heel dicht bij mijn kamer. Het is een dag zoals het hele jaar zou mogen zijn: 19-21° met af en toe een windje. Ik ben beginnen lezen in de besluiten van ons Algemeen Kapittel van het voorjaar van 2008. Een goede bezinning. En iets om werk van te maken als ik terug in het stukje land zal zijn, waar de Vlaamse Leeuw het voor het zeggen heeft, wat dat momenteel ook moge betekenen.

Bethanië en Betfage

De foto van onze groep van gisteren heb ik vervangen door een nieuwe: twee personen stonden er niet op. Op deze heerlijke lentenamiddag (19°) trokken we met zowat de helft van onze cursusgroep naar Bethanië. Ongeveer een uur stappen, fel steigend en dalend. Bethanië is de plaats waar Jezus verbleef wanneer Hij naar Jeruzalem kwam, bij zijn vrienden Lazarus, Martha en Maria. Waar Hij ook Lazarus uit zijn graf deed opstaan. Links zie je een foto, die in het graf genomen is. Het is er zo klein (er is plaats voor drie lichamen), dat ik geen grotere foto kon trekken. Je moet er letterijk in kruipen langs een zeer nauwe doorgang, lager dan 80 cm. Wel heel betekenisvol: IN een graf zijn, waaruit Jezus Lazarus deed opstaan. En dus de verrijzenis beleven, want het graf is leeg. Om héél stil van de worden. Vermoedelijk was het huis van Lazarus, Martha en Maria op de plaats waar nu één van de kerken staat. Voor het eerst zag ik er tegen een muur een mosterplant groeien en kon een bloem van die struik trekken. We zagen ook het uitermate klein zaadje op een handpalm liggen: een speldenknopje groot.

We bezochten ook Betfage, halverwege tussen Bethanië en Jeruzalem. Toen Jezus op wat wij Palmzondag zijn gaan noemen, naar Jeruzalem trok, ging Hij hier op een ezel zitten. We hopen op Palmzondag van hier de koninklijke intrede van Jezus mee te vieren door de weg te gaan van daar naar Jeruzalem.

Op de terugweg was de groep merkelijk stiller dan in het heengaan. Het hielp mij om te mediteren over Jezus en zijn tijd en over de betekenis van Bethanië en Betfage en de weg naar Jeruzalem.

Einde geschiedeniscursus - presentatie boek

De eerste cursus is voorbij: 4 000 jaar geschiedenis van Israël. Ja, we verstaan nu beter de situatie in dit vreemde land, de verhoudingen tussen de inwoners van Israël en de inwoners van de Westbank en Gaza. Complex, complex, complex! Er zijn nog steeds 800 000 (!) vluchtelingen, Arabieren, die tijdens de twee oorlogen ('48-'49 en '67) wegvluchtten uit de gebieden die de joden veroverden en die nog steeds niet als burgers erkend zijn, noch in de Westbank, noch in Gaza, noch in de omliggende landen. En dan de joden die in de Westbank en in Gaza leven (de nederzettingen) en de Palestijnen die in Israëlisch gebied leven. En zo meer. En zoals ik al eerder zei: Israël weet niet wat te doen met het statuut van de Westbank en Gaza. Rabin boodt ze ooit aan Arafat aan, maar die weigerde... Zeker niet als Israëlisch gebied uitroepen omwille van de democratie: de verhouding joden-Palestijnen zou zowat 50-50 zijn... Stel je voor dat de Palestijnen in de Knesset de meerderheid van de zetels halen... Toch gelooft onze leraar dat de huidige situatie, met de huidige grenzen tussen de Israëlische gebieden en de Palestijnse, zal doorgroeien tot twee afzonderlijke staten. Maar het proces verloopt héél, héél traag.

Daarna zijn we met de vier salesianen en een zuster naar de salesiaanse gemeenschap geweest, waar we bijna twee weken geleden het Don Boscofeest mochten meevieren. Deze keer werd een boek voorgesteld. De tweede man van links is een Italiaanse salesiaan. Hij las 1 500 boeken over de eenheid van de christelijke Kerken hier in het Oosten en vatte ze samen en biedt in zijn boek de lijnen aan om ze te raadplegen. Er waren twee bisschoppen aanwezig (de derde en vierde van links), alsook een vertegenwoordiger van de Grieks-katholieke patriarch (de eerste van links). Maar wat een werk: zoveel boeken samenvatten. De auteur moest boeken lezen in het Arabisch, Italiaans, Latijn, Engels, Frans en Duits. Hij schreef in het Italiaans. Tijdens een sobere en korte drink achteraf raakte ik in gesprek met de Grieks-Maronitische patriarch van Jeruzalem (de middelste). Hij nodigde me uit om zondag om 9 uur te gaan concelebreren in zijn kerk hier te Jeruzalem.

De avond daar kon niet mooier eindigen. Eén van de jonge salesianen-studenten gaf me een affiche met een uitnodiging voor ... drie Taizé-gebedsmomenten tijdens de periode dat ik hier ben. Hij zei me dat hij absoluut eens naar Taizé wil gaan. Zijn ogen liggen nog op de grond daar, want ze vielen uit zijn oogkassen toen ik hem zei dat ik nu 44 weken Taizé-ervaringen heb meegemaakt.

Rockefellermuseum - klavertje drie

De inwoners hier zijn heel gelukkig met de regen! Hoe overvloediger hoe beter in dit o zo droge land. Maar onze studiereis viel wel in het water. We zullen ze een andere keer doen. Daardoor kwam er natuurlijk plots een hele dag vrij. Ik ben bezig met het verzenden van de elektronische folders voor de Taizéreizen van volgende zomer.

Maar we zijn ook met enkelen naar het Rockefellermuseum geweest, op 10' van hier. Een prachtig gebouw met veel archeologische vondsten, telkens met een zeer goede uitleg. We werden diep getroffen door een uitermate goed bewaard menselijk geraamte van maar liefst 100 000 (!) jaar oud. Plus zoveel andere magnifieke kunst vol diepe betekenissen. Op de linkerfoto zie je een zeer verfijnd stukadoorwerk, dat als plafond van een dom diende. Wat een geduld hebben die mensen gehad!

Op mijn verdere individuele zwerftocht door de stad-buiten-de-muren kwam ik toevallig bovenstaand kunstwerk tegen, zowat 2 m op 2 m. Het toont heel goed een ander probleemaspect van Israël. Naar het Oosten toe hoort het bij Azië, naar het Zuiden bij Afrika en naar het Westen bij Europa. Aardrijkskundig gezien ligt het op de Afrikaanse tectonische plaat.

Wereldoorlog I - Zionisme

Gisterenavond om 20 uur kwam onze professor voor het Marcusevangelie een video voorstellen omtrent één vraag: "Wat is de relatie tussen de historische feiten en de bijbelse verhalen?" In de praktijk krijgt de archeologie een doorslaggevende plaats in deze zoektocht. Het resultaat is echter bedroevend. Van de eerste duizend jaar zijn er gewoon geen historische bewijzen. Maar dat wil niet zeggen dat de feiten niet zouden kloppen. Er zijn dan ook vele meningen. De maximalisten zeggen dat we de verhalen uit de Bijbel mogen geloven zolang er geen tegenbewijzen zijn. De minimalisten zeggen dat de verhalen niet historisch zijn omdat er geen bewijzen gevonden worden. Dezen beweren dan ook dat er zelfs nooit een koning David zou geweest zijn. En uiteraard alle meningen daartussenin. Onze joodse leraar zei het al de eerste dag: "Er is geen historische evidentie voor de bijbelse verhalen van het begin van het jodendom, maar dat wil niet zeggen dat de verhalen niet evident zouden zijn".

Op de foto's zie je één van de prachtige voorwerpen die we in ons klaslokaal kunnen bewonderen. Het gaat over hetzelfde voorwerpje, dat niet zo heel groot is. Het Boek is voor joden héél, héél belangrijk. Heilig. Het Boek, zeg maar de Pentateuch, is nu juist dé basis, die verklaart waarom joden zijn wat ze zijn.

Dat brengt me vanzelf naar onze les van deze morgen. We begonnen met de kruisvaarders die hier een eeuw de plak kwamen zwaaien. En het eindigde met het zionisme: het verlangen van een deel van de joden - sinds de 19° eeuw - om een vaderland te hebben en de religieuze, sociale en politieke pogingen om dat land ook daadwerkelijk te krijgen. Uiteraard kwam het Heilig Land in aanmerking, maar ook Oeganda werd genoemd. We zagen hoe Groot-Brittanie en Frankrijk tijdens de eerste Wereldoorlog en er onmiddellijk na deze regio verdeelden. En hoe ze het probleem van wat toen Palestina werd genoemd en nu Israel mede veroorzaakten. Op een zeker moment noemden de Arabieren in dit land zich Palestijnen, maar ook de joden die hier woonden of wilden komen wonen noemden zich Palestijnen. Meer en meer begrijpen we waarom er hier zoveel problemen zijn en waarom ze onlosopbaar zijn. Benieuwd wat onze joodse leraar donderdag zal zeggen over de uitslag van de verkiezingen van vandaag en de mogelijke gevolgen voor de directe toekomst. De komende nacht vertaalt hij heel wat commentaren voor de media.

Vandaag is het werkelijk barslecht weer: koud, wind, regen. Een dag om binnen te blijven en wat kamerwerk te doen.

Romeinenbrief en Amos

Vrijdag kregen we een nieuwe professor, een dominikaan, voor de Romeinenbrief van Paulus. Zelfs de Engelssprekenden kloegen over zijn slecht te verstane Engels. Inhoudelijk was het een warboeltje. Hopelijk wordt het beter, zoals hij op het einde beloofde.

Gisteren na mijn blogbericht ging ik een schitterende CD beluisteren: Dancing Sophia's Circle van Colleen Fulmer. Zomaar genieten van deze bijzonder diep-christelijke liederen, die heel mooi gezongen worden. Ook dat is 'sabbat'. 'Just to be' geeft enorm goed weer wat sabbat eigenlijk is. Het lied ontroerde me reeds tweemaal tot tranen toe.

Deze voormiddag startte nog een nieuwe lessenreeks, over Amos. Een Belgische witte pater, van Brussel afkomstig, droeg ieders waardering weg. Hij zette ons een uur aan het werk: zelfstandig leren heet dat. Verrassend was voor ons, dat niet de Exodusteksten maar de Amosprofetieen de eerste neergeschreven teksten van de joden en dus ook van de christenen en de moslims zijn. De bijbeltheorieen veranderen voortdurend.

Na de siesta ging ik op verkenning in de joodse wijken buiten de muren. Ik proefde even de verkiezingskoorts voor de verkiezingen van morgen: een groepje was affichen aan het aanplakken. Iedereen in die wijk loopt met zwarte kleren, hoogstens een beetje grijs. Voor de eerste keer haalde ik NIS (Nieuwe Israelische Shekel) uit de muur. In een joodse winkel kocht ik een paar hemden-in-solden.

Op de terugweg passeerde ik langs de centrale joodse synagoge voor Jeruzalem. Dus een uitermate belangrijk gebouw voor de joden. Op de foto's zie je hoe duidelijk de joden de gedachtenis aan de holocaust levendig houden. Toen ik het las, werd ik stil. Ik ben even binnen geweest, tot in de grote onthaalruimte. Ik hoop er ooit een dienst mee te kunnen maken.

Ramallah

Reeds de tweede dag dat we hier waren werd ons de kans geboden om vandaag - op vrije basis - naar Ramallah te gaan. De gelegenheid was een eucharistieviering voor de zieken, voorgegaan door dezelfde patriarch Foiad van Jeruzalem. Ik natuurlijk mee! We namen de lijnbus (6,5 shekel heen en 6,5 shekel terug, samen 13 shekel of € 2,6). Toen we doorgingen geen Palestijnse controle aan het checkpoint bij de wereldberoemde muur. Bij het terugkeren wel: een jonge joodse soldaat met geweer in de hand kwam kijken of we ons internationaal paspoort mee hadden. Telkens een dik half uur in de bus.

De kerk van de verrijzenis zat afgeladen vol. Ik verstond er niets van: alles in het Arabisch. Behalve 'Maria, Fatima en Lourdes'. Na de geloofsbelijdenis zegende de patriarch enkele zieken persooonlijk. De liederen waren heel mooi gezongen door een aanzienlijk koor van volwassenen en jongeren. Alleen het alleluia voor het evangelie kon ik meezingen. En bij het buitengaan na de viering werd 'Te Lourdes op de bergen' in het Arabisch gezongen! Een mooie viering.

Met drie zijn we dan tot aan het mausoleum van Yasser Arafat geweest (zie foto). Werkelijk heel mooi! Het gebouw waar zijn graf zich bevindt, is wit en heel sober. Dat gebouw is ingeplant op een prachtig plein, al even wit. Na onze picknick bezochten we nog de oude stad, maar dat is gewoon niets speciaals. Vuil, armelijk en geen echt centrum. Opvallend is wel dat er enorm veel gebouwd wordt, meestal grote en mooie blokken vol appartementen. En natuurlijk op vele plaatsen de foto van Arafat en zijn opvolger Mahmoud Abbas. In de winkelstraten krioelt het van de mensen en het verkeer verloopt stapvoets met veel getoeter. De overvloedige politie-agenten fluiten er duchtig op los en zijn grotendeels overbodig: de chauffeurs doen toch min of meer hun zin. Het viel heel sterk op dat veel jongeren (17-15 jaar) op de straat rondhangen, ofschoon het voor de moslims een werkdag is. Er is zeer veel werkloosheid, dat is overduidelijk.

Alweer voel ik me bevoorrecht dat ik dit ter plaatse kon gaan waarnemen.

Eeuwige slaap van Maria - moderne joodse buitenwijk

Deze voormiddag had ik voor het eerst een halve dag voor mezelf. Ik heb wat gerommeld op mijn kamer en dan ben ik op verkenning gegaan in de christelijke wijk. Zomaar wat rondkijken. Ik belandde in de joodse en daarna in de Armeense wijk. Daarna bezocht ik de Dormition Church. De legende zegt dat Maria daar 'voor eeuwig ingeslapen is'. Op de foto zie je het beeld dat midden in de crypte ligt, levensgroot. Het was er rustig en ik was er zelfs een moment alleen. Ik heb er wat gebeden. Daarna bezocht ik het Armeens kerkhof direct naast de benedictijnenabdij, waar de Dormitionkerk een deel van is.

Na een korte siesta ontmoette ik een Vlaming, die hier reeds van 5 januari is. We hadden een fijne ontmoeting en hadden allebei veel te vertellen. Hij toonde me de eerste moderne joodse wijk, die vanaf de 19de eeuw buiten de stad opgebouwd werd. Zelfs een molen is van de partij. We passeerden langs de prachtige fontein (foto), een geschenk van de Duitse staat aan de stad Jeruzalem, in 1989. Dus zeer betekenisvol. De leeuwen zijn schitterend. Ik kreeg een kop koffie en stuk cake in het klooster waar hij woont. Het doet goed nog eens Nederlands te kunnen spreken en een bekende te ontmoeten.

Kruisweg - H. Grafkerk

Om 15 uur startte de kruisweg, zoals elke week, hier waar wij verblijven. Bij elk van de veertien staties was er een halte en werd er gebeden. Uiteraard voorgegaan door franciscanen, de religieuzen die in naam van de katholieke Kerk de belangen van onze Kerk hier in het heilige Land behartigen. Er waren zowat 200 mensen, schat ik. Op het einde kan iedereen tot in het zeer laag en klein kapelletje in het midden in de H. Grafkerk gaan. Dat is de meest heilige plaats van het christendom omdat dàt de plaats is waar het christendom de gestorven Jezus in zijn graf gedenkt en meteen ook zijn verrijzenis uiteraard. Ik nam de tijd en was één van de laatsten om er binnen te gaan.

Heer Jezus,

hier te Jeruzalem zijt Gij uw lijdensweg gegaan.

Hier hebt Gij aan het kruis gehangen.

Hier hebt Gij uw laatste woorden gesproken.

Hier hebt Gij uw laatste adem uitgeblazen.

Hier zijt Gij begraven.

Hier zijt Gij verrezen.

Ik breng bij U alle mensen

die me tijdens mijn religieus en priesterleven

hun lijden hebben toevertrouwd:

fysisch, psychisch, relationeel, sociaal, economisch, religieus...

Draag hun lijden tot in uw verrijzenis.

Verrijs in hen als leven en licht,

als hoop en kracht,

als gezondheid en geluk,

als verzoening en toekomst,

en boven alles als liefde zoals Gij hebt liefgehad.

Amen.